Iduna Paalman. De grom uit de hond halen. Querido, 2019.

 Vorige week las ik Nederland in stukken van Maarten van der Graaff en nu – toevallig of niet – De grom uit de hond halen van Iduna Paalman. Nóg een jonge dichter over het aangeharkte Nederland. Maar dan wel een dichter bij wie het veel meer broeit dan bij Van der Graaff – zowel van sensualiteit als van geweld. En tegelijkertijd een dichter die meer zingt: er zijn tal van regels van Paalman die ik nu al bijna uit mijn hoofd ken. 

Belangrijk is, geloof ik, dat de dichteres uit Rolde komt. Een van de gedichten gaat expliciet over het Van den Muijzenbergpad ('De vioolles was aan de rand van de enige stad, ernaartoe / het Van den Muijzenbergpad langs traag Deurzerdiep'). Rolde is een van de vele plaatsen in Nederland dat lijkt op heel veel andere plaatsen in Nederland. Nederland is een saai land, maar Paalman weet de poëzie eruit te halen.

Dit gedicht is niet per se het allerbeste uit de bundel, maar wel representatief, met die angstaanjagend almaar herhaalde verzekering dat 'alles' fantastisch is, terwijl ondertussen de kappersinstrumenten als wapenen worden beschreven.

Alles is fantastisch zegt de kapster

Alles is fantastisch zegt de kapster
op mijn gezicht ligt het braak, de schaar
de gebaande paden afgeslagen
de tondeuse zoemt als een optrekkende
legertank, heeft mij in hete rook
laten staan, alles is fantastisch, alles
is fantastisch zegt de kapster.

Ze heeft net in mijn oor geknipt
en oren mogen dan wel een zeer
moeilijk te stelpen lichaamsdeel zijn
geweldloze communicatie (mijn moeder
heeft er een boek over) is in een kappersmantel
uitgevonden

de schaar nog geladen op mijn schouder
staakt-het-vuren ter hoogte van mijn halsslagader
een glimlach recht naar voren, witte vlag,
alles is fantastisch, alles is fantastisch
zegt de kapster.

Het fascinerendst is hier de mededeling tussen haakjes. Eigenlijk draagt die zo'n beetje het hele gedicht. Zonder die mededeling zou het allemaal misschien net over de rand zijn geweest: ja, het is als je erover nadenkt best eng bij de kapper, zo'n mens kan je van alles aandoen. En dan ook nog kwebbelen dat 'alles' fantastisch is, als in een goedkope horrorfilm. Maar door die mededeling tussen haakjes wordt de stem van dit gedicht ineens een persoon, met gedachten die heen en weer flitsen. Door die mededeling tussen haakjes wordt alles ineens echt een beetje griezelig.