Panos Karnezis. The Maze. London: Vintage, 2005 (2004).

Het Franse tijdschrift (en website) Lire had niet zo lang geleden een lijstje met jonge Europese auteurs die de toekomst van de romankunst in Europa zouden vertegenwoordigen. Uit dat lijstje koos ik Panos Karnezis, een Griekse jongeling — haha, hij is in hetzelfde jaar geboren als ik — die in Londen woont en in het Engels schrijft. En wat voor Engels! Hij lijkt potdorie Joseph Conrad wel. Net als veel immigrantenschrijvers heeft hij een enorm bloemrijke stijl, vol met woorden die je moet opzoeken in je woordenboek, maar in dit geval leidt dat in het geheel niet af van het verhaal. En het verhaal is prachtig, hartverscheurend.

Een leger Grieken dat er na de Eerste Wereldoorlog opuit is gestuurd om ervoor te zorgen dat Asia Minor weer in Griekse handen kwam, zwerft na in 1922 jammerlijk verslagen te zijn, een tijdje door de woestijn tot het in een dorpje terechtkomt dat tot dan toe van de oorlog verschoond is gebleven. Zowel in het leger als in het dorpje vinden we opmerkelijke figuren: een aan de morfine en de Griekse mythologie verslaafde brigadier, een pope die uit stelen gaat om voorzien te blijven van hosties, wijn en een bijbel, een majoor die stiekem tot de communistische revolutie oproept en een burgemeester die wil trouwen met een Franse prostituée. Als het leger het dorp overneemt, komt het allemaal samen, en vinden alle frustraties en schuldgevoelens over het mislukken van de oorlog een gewelddadige uitweg, die ervoor zorgt dat niemand meer wil blijven en iedereen naar zee wil, of naar het 'moederland'. Maar behalve een boek over de verschrikkingen van de oorlog, is het vooral ook een boek over onbegrip: niemand begrijpt een ander. En het grootste onbegrip speelt daarbij een dreigende permanente rol op de achtergrond: dat tussen Turken en Grieken. Dat is op een knappe manier gedaan: er komt bijvoorbeeld geen enkel Turks individu in voor (wel een Arabier van wie sommigen denken dat hij een Turk is), maar in het allerlaatste hoofdstuk, als alle Grieken zijn weggevlucht komen de 'moslims', nog altijd naamloos, uit hun sloppenwijken, en doen waar iedereen altijd al bang voor was: ze nemen wraak voor wat hen is aangedaan.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.