Lee Smolin. The trouble with physics. The rise of string theory, the fall of a science, and what comes next. London: Allen Lane, 2006.

-
De theoretische natuurkunde is in de loop van de twintigste eeuw het model voor alle andere wetenschappen geworden: geen enkele andere wetenschap is zo diep, zo precies, zo rijk, en staat zo dicht bij de uiteindelijke oplossing. Iedere zichzelf serieus nemende wetenschap heeft methoden van de natuurkunde geleend, of wil zichzelf uiteindelijk tot de natuurkunde reduceren.

Maar de natuurkunde is nog lang niet af, en Lee Smolin is bang dat dit ook nog wel even zal duren. Volgens hem is het vak in de afgelopen dertig jaar niet vooruitgekomen: de grote problemen van toen zijn de grote problemen van nu. Er is eigenlijk niets opgelost, anders dan in de tweehonderd jaar ervoor.

Zelden zijn me zoveel dingen duidelijk geworden uit een boek: hoe de natuurkunde zich in de loop van tweehonderd jaar ontwikkeld heeft, wat de problemen zijn van de snaartheorie, wat voor alternatieven er mogelijk zijn, en vooral, wat er eigenlijk mis is met de natuurkunde en misschien wel met alle wetenschap: er is op de (Amerikaanse) universiteit eigenlijk alleen nog maar ruimte voor mensen die 'normal science' doen — mensen die technisch vaardig zijn, waanzinnig goed kunnen rekenen, zonder dat ze al te origineel hoeven zijn. De snaartheorie houdt die mensen gevangen, en heeft daarmee het hele debat over de fundamenten van de natuurkunde gekaapt. De echte doorbraken zijn daardoor uitgebleven.

Veel mensen die in de academische wereld werken kunnen daarmee waarschijnlijk instemmen: het onderzoek wordt steeds meer aan regels en prestatiecriteria gebonden, en dat levert ongetwijfeld allemaal keurig werk op, maar er is meer nodig dan keurig werk: we hebben doorbraken nodig.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Freek Van de Velde. Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. Lannoo Campus, 2024.

-
Afbeelding
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, uiteindelijk het verhaal van wie en waar wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te vergeten, over onszelf als individu? Er is bijna geen serieus verhaal over de mens te vertellen zonder op zijn minst de taal aan te raken — en natuurlijk al helemaal niet zonder taal te gebruiken. De bekende Leuvense taalkundige Freek Van de Velde vertelt dat grote verhaal van taal en mens in zijn boek Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving . Het is een boek dat sprankelt van liefde voor taal, op meerdere niveaus: liefde voor het onderwerp én plezier in het taalgebruik. Wonderlijk verlaagd strottenhoofd Liefde voor het onderwerp heeft Van de Velde zeker. Hij laat de grote lijnen van de taalwe...
Meer lezen

Jan Oegema, Keizersdrama. Lucebert opnieuw, 2024

-
Afbeelding
  Als ik eerlijk ben, kon ik de dreun in februari 2018 niet goed navoelen. Ik kende  Lucebertkenners, en ik kon zien hoe ontdaan ze waren door het nieuws dat de dichter tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland fascistische en antisemitische taal had uitgeslagen in brieven aan een Amsterdams meisje. Maar waarom ze zo ontdaan waren, dat kon ik toch niet goed navoelen. Jan Oegema was een van de ontdanen. Niet een die ik ken, maar iemand die duidelijk in diezelfde kring zat. Iemand voor wie Lucebert niet alleen een groots dichter was maar kennelijk ook iemand aan wie je grootse morele kwaliteiten moest toeschrijven, een ziener, ook in politicis.   Hij heeft nu van de dreun iets heel opmerkelijks gemaakt: een studie van Lucebert, zijn zoveelste studie van het oeuvre van de dichter, maar nu een met nieuwe ogen. De ogen die de antisemitische woorden ook hebben gezien. Oegema laat zien hoe precies die onthulling het voor hem mogelijk maakt om met name het late werk van de dich...
Meer lezen