Stendhal. Le rouge et le noir. Paris: Gallimard, 1999 (1830).

Al jaren, misschien al tientallen jaren, wil ik Stendhal lezen. Er zijn allerlei schrijvers die zijn werk op zo'n manier zo warm aanbevelen, dat die Stendhal wel iets voor mij moest zijn. Ik heb ook veel van zijn boeken gekocht, maar het kwam er nooit van om die boeken ook te lezen.

Le rouge et le noir heb ik bijvoorbeeld inmiddels alweer minstens vijf jaar geleden gekocht. Ik ben er indertijd ook wel in begonnen, maar niet verder gekomen dan bladzijde 50 of daaromtrent — ik vond nog een briefje van vijf euro dat ik als boekenlegger gebruikt had. Nu heb ik dan wel doorgezet, en één van de mooiste boeken gevonden die ik ooit gelezen heb.

Julien Sorel is een jongen van eenvoudige afkomst die eerst een verhouding krijgt met de vrouw van de dorpsburgemeester aan wiens kinderen hij Latijnse les geeft, en daarna met de dochter van een markies van wie hij de dorpssecretaris is. De laatste maakt hij zwanger, en zij wil ook met hem trouwen, maar een brief van zijn eerste minnares komt alles doorkruisen. Julien trekt naar het dorp waar de burgemeestersvrouw woont, probeert haar neer te schieten, en wordt daarom zelf ter dood veroordeeld.

Wat het boek aangrijpend maakt, is de zeldzame precieze manier waarop de ingewikkeldheid van de liefde in beeld wordt gebracht, het verfijnde spel van aantrekken en afstoten dat zich alleen maar in de hoofden van de hoofdpersonen afspeelt, maar die elkaak ook met subtiele signaaltjes beïnvloeden. In de beste hoofdstukken veranderen zij wel drie keer van mening over elkaar, terwijl je dat als lezer allemaal moeiteloos volgt. In 1830 blijken ook gewone mensen te hebben geleefd. Waaronder in ieder geval Stendhal, die vooral zelf ook ten voeten uit naar voren komt uit dit boek.

De editie die ik las, wordt af en toe onderbroken door 'dossiers' van een literatuurwetenschapper; die stukken heb ik overgeslagen of eigenlijk vooral vluchtig doorgebladerd. Ze bevatten ook net niet de informatie die ik zou willen hebben; ze proberen de lezer vooral opmerkzaam te maken op de structuur van het verhaal, maar ik was meer gebaat bij achtergrondinformatie over de politiek van het Frankrijk van 1830 (het einde van de 'restauratie', jazeker, maar wat betekende dat precies?) Gelukkig is er nu, anders dan vijf jaar geleden, ruim voldoende achtergrondinformatie over al dat soort onderwerpen te vinden op het internet.

Nu gauw kijken waar ik die andere boeken van Stendhal ook alweer had opgeborgen.