Albert Camus. L'étranger. Paris: Gallimard, 1991 (1942).

Als een Fransman uit Algerije, Meursault, zijn moeder begraven heeft, begint het. De volgende dag begint hij een seksuele relatie met een meisje op wie hij eerder al een oogje had, en raakt hij bevriend met een buurman, Raymond. Die laatste is in conflict met een naamloze 'Arabier', omdat hij de zus van die Arabier aan de kant heeft gezet, of omdat hij haar als pooier heeft misbruikt. Door een samenloop van omstandigheden schiet Meursault uiteindelijk de Arabier dood.

We zijn dan precies op bladzijde 90 van deze 180 pagina's tellende roman. In de tweede helft zit Meursault in de gevangenis, ondergaat hij zijn proces en hoort een doodsvonnis bij hem uitspreken. Uit het feit dat hij bij de dood van zijn moeder zo weinig gevoelens uitte, concludeert in ieder geval de aanklager dat Meursault een gevoelloos monster is en een gevaar voor de maatschappij.

Ik kan L'étranger niet helemaal vangen, en precies dat maakt het zo mooi: de beste manier om het samen te vatten zou zijn om het hele boek woord voor woord na te vertellen, en dat is dan de boodschap. Het is volgens sommigen de belangrijkste existentialistische roman, maar je kunt niet uitdrukken welke filosofie er precies mee zou worden gepropageerd. Ja, Meursaults leven is 'absurd', het neemt een aantal bizarre wendingen; maar tegelijkertijd is hij zo anders, ook dan de andere personages in het boek, dat het niet duidelijk is dat je zijn lot van toepassing kunt verklaren op alle mensen. Ja, Meursault is een extreem eerlijk mens, iemand die zich weigert te houden aan de sociale conventies, en verdriet of berouw te tonen als hij het niet voelt — maar het is maar de vraag of je dit boek moet zien als propaganda voor een dergelijke houding. Wat je bijblijft is uiteindelijk vooral de zakelijke en precieze stijl, en de onvergetelijke details — de onbekende vrouw die in een restaurant tegenover Meursault gaat zitten en in een radiogids een voor een alle radioprogramma's van de komende week aanstreept.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.