Ralph Ellison. Invisible Man. Truly-free.org, 2009 (1952)

-
Ralph Ellison. Invisible Man Wie zou er een getalenteerde zwarte jongen uit het zuiden willen zijn in de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw? De verteller van dit boek niet — en dan is het jammer dat hij zwart is, en talent heeft, en in de verkeerde tijd geboren is. Hij krijgt een beurs om op een goed liberal arts college te studeren, maar daarvoor moet hij wel eerst op een vernederende manier fysiek knokken met een aantal andere jongens. Hij komt op die school, en wordt met alle egards behandeld, tot hij net een keer teveel zelf een beslissing neemt. Hij komt in New York uiteindelijk terecht bij een communistische groepering omdat hij zo goed kan spreken, maar ook daar wordt hem gaandeweg duidelijk dat het zijn 'broeders' er niet om te doen is dat hij zelf denkt. Teleurgesteld wordt hij 'onzichtbaar' en trekt zich terug in zijn hol onder de grond om dit boek te schrijven.

Uit wat ik op internet om dit boek heen gelezen heb, maak ik op dat er heftige discussie is geweest over de vraag of dit nu een zwart boek is. Volgens mij hebben allebei de partijen ongelijk: het boek neemt een concrete persoon met zijn concrete problemen, in dit geval een zwarte persoon met zijn zwarte problemen, maar de onzichtbaarheid waar hij onder lijdt is uiteindelijk die van iedereen. Je zou net zo goed kunnen zijn dat dit boek gaat over de problemen van mensen die goed kunnen speechen, want daar gaat het net zo goed over. De wereld hangt aan hun lippen, en toch kent de wereld hen niet.

Die onzichtbaarheid heeft iets pathetisch, vind ik. Natuurlijk wordt de hoofdpersoon steeds weer teleurgesteld, en natuurlijk neemt niemand hem serieus. Maar om je dan terug te trekken en jezelf onzichtbaar te verklaren, dat gaat nu wel weer wat ver, of in ieder geval: niemand heeft er iets aan. Daar komt bij dat hij af en toe toch heus voor iemand zichtbaar is geweest, of in ieder geval voor een persoon: zijn eerste hospita in New York, die hij verlaat zodra hij voor de communisten kan gaan werken. Was dat toch geen teken van hoop?

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Freek Van de Velde. Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. Lannoo Campus, 2024.

-
Afbeelding
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, uiteindelijk het verhaal van wie en waar wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te vergeten, over onszelf als individu? Er is bijna geen serieus verhaal over de mens te vertellen zonder op zijn minst de taal aan te raken — en natuurlijk al helemaal niet zonder taal te gebruiken. De bekende Leuvense taalkundige Freek Van de Velde vertelt dat grote verhaal van taal en mens in zijn boek Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving . Het is een boek dat sprankelt van liefde voor taal, op meerdere niveaus: liefde voor het onderwerp én plezier in het taalgebruik. Wonderlijk verlaagd strottenhoofd Liefde voor het onderwerp heeft Van de Velde zeker. Hij laat de grote lijnen van de taalwe...
Meer lezen

Jan Oegema, Keizersdrama. Lucebert opnieuw, 2024

-
Afbeelding
  Als ik eerlijk ben, kon ik de dreun in februari 2018 niet goed navoelen. Ik kende  Lucebertkenners, en ik kon zien hoe ontdaan ze waren door het nieuws dat de dichter tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland fascistische en antisemitische taal had uitgeslagen in brieven aan een Amsterdams meisje. Maar waarom ze zo ontdaan waren, dat kon ik toch niet goed navoelen. Jan Oegema was een van de ontdanen. Niet een die ik ken, maar iemand die duidelijk in diezelfde kring zat. Iemand voor wie Lucebert niet alleen een groots dichter was maar kennelijk ook iemand aan wie je grootse morele kwaliteiten moest toeschrijven, een ziener, ook in politicis.   Hij heeft nu van de dreun iets heel opmerkelijks gemaakt: een studie van Lucebert, zijn zoveelste studie van het oeuvre van de dichter, maar nu een met nieuwe ogen. De ogen die de antisemitische woorden ook hebben gezien. Oegema laat zien hoe precies die onthulling het voor hem mogelijk maakt om met name het late werk van de dich...
Meer lezen