T.S. Eliot. The Waste Land. London: Faber and Faber, 2011 (1922).

T.S. Eliot. The Waste Land The Waste Land schrikt af. Hoe moet je zo'n gedicht ooit benaderen? Wat je erover weet is dat het een somber gedicht is en dat het vol verwijzingen zit naar allerlei klassieke literatuur die je waarschijnlijk niet gelezen hebt, of in ieder geval niet voldoende uit je hoofd geleerd om die verwijzingen te kunnen bevatten. Wat moet je ermee?
Op die vraag is nu, 89 jaar na het verschijnen van het gedicht, antwoord: je moet de iPad-versie kopen die sinds kort in de (iTunes-)winkel ligt. Daar wordt het gedicht niet alleen uitgebreid van annotaties voorzien, maar kun je hem ook beluisteren in zeer veel verschillende voordrachten (waaronder twee van de dichter zelf, en een van Alec Guiness) en is er bovendien een zeer geslaagde video waarin Fiona Shaw het hele gedicht voordraagt. Bovendien zijn er dan ook nog vijfendertig video's waarin allerlei mensen allerlei toelichting geven op het gedicht.
Jeanette Winterson legt in de video uit dat je niet bang moet zijn voor The Waste Land, maar dat je het gedicht ook eigenlijk zes keer moet lezen voor het zich voor je opent. Dat klopt precies, en daarbij helpt de App. Doordat het gedicht in zoveel interpretaties aan je wordt voorgelegd, lees je het inderdaad makkelijk een aantal keer achter elkaar. En nog wonderlijker: inderdaad begint het gedicht zich dan ook open te vouwen, met zijn grappige passages, en zijn grimmige, en de manieren waarop woorden in het ene voorkomen in het andere. En je begint te begrijpen dat grote geleerdheid geen voorwaarde is om The Waste Land te kunnen begrijpen, maar dat je er wel voor moet openstaan.
Daarbij helpen ook de aantekeningen, al zijn die een beetje slordig: de regelnummers kloppen niet altijd, er wordt af en toe verwezen naar een 'introduction' die niet in de iPad-versie is opgenomen, en wat ook vervelend is: T.S. Eliots eigen voetnoten zijn niet onmiddellijk aan de tekst gelinkt. Er moet duidelijk nog verder geëxperimenteerd worden met de iPad-applicaties voor poëzie; maar dit is een veelbelovend begin.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.