Probal Dasgupta. Loghi en homaj lingvoj. La substancisma perspektivo. Novjorko: Mondial, 2011.

Probal Dasgupta. Loghi en homaj lingvoj Ik onderhoud dit weblog nu toch al een aantal jaar, maar heb besloten om iets aan de spelregels te veranderen. Tot nu toe had ik als regel dat ik alleen boeken bespreek die ik 'voor mijn plezier' las en daarmee bedoelde ik: niet voor mijn werk, en daarmee bedoelde ik: niet over taalkunde. Ik kan die regel - die niemand op de hele wereld natuurlijk ooit iets heeft kunnen schelen, behalve mij - niet meer volhouden. Niet alleen dat ik boeken over taalwetenschap net zo goed ook voor mijn plezier lees, maar de scheidslijn tussen de twee activiteiten wordt ook vager.
Neem nu dit boek van Probal Dasgupta, Loghi en homaj lingvoj. Het gaat over taal, is geschreven door een taalkundige, maar is in veel opzichten toch eerder taalfilosofie dan taalwetenschap, al gaan die dingen in elkaar over, zoals ze ieder voor zich bij Dasgupta ook overgaan in literatuurwetenschap, en zelfs ook in literatuur. Ik heb het ademloos gelezen, het gaat vast dingen veranderen in hoe ik nadenk over mijn vak - bijvoorbeeld in het begrip dat er geen 'neutrale' taal bestaat, dat iedere zin, hoe onschuldig hij ook lijkt, behoort tot een bepaald genre, bijvoorbeeld dat van het onschuldige taalgebruik - maar tegelijkertijd heb ik het ook gelezen voor mijn plezier, om me te verheugen in het ingenieuze taalgebruik, en de interessante gedachten die Dasgupta ontwikkelt. Loghi en homaj lingvoj (Wonen in menselijke talen) is vooral ook een persoonlijk boek, waarin je de ene persoon Dasgupta goed leert kennen, iemand die in zo'n dertig jaar een zeer brede blik ontwikkeld heeft op wat taal is: een systeem waarin je als mens woont, maar ook een systeem dat misschien wel nooit helemaal neutraal kan zijn, omdat een neutrale, natuurwetenschappelijke kijk op het menselijk bestaan onmogelijk is. Het enige wat mogelijk is, is dialoog, een voortdurende conversatie tussen verschillende gezichtspunten, die zoveel mogelijk gebruik maakt van vertaling van het ene niveau naar het andere.
De gedachte is ingewikkeld en ik kan er onmogelijk recht aan doen in het soort korte stukjes dat ik normaal gesproken voor dit weblog schrijf. (Ik ga in ieder geval nog een langere recensie schrijven voor het tijdschrift Esperanto.) Maar het boek heeft me geraakt, vooral door de uiteindelijk vooral intieme toon die het heeft. Het vereist enorme inzet van de lezer om alles uit te pluizen, maar uiteindelijk wordt hij beloond met allerlei inzichten in de wereld, de taal, en de persoon van de schrijver.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.