Stanley Fish. How to write a sentence and how to read one. Harpers and Collins, 2010

Stanley Fish. How to write a sentence and how to read one Mensen die praktisch schrijven over schrijven, hebben vrijwel zonder uitzondering de neiging om te laten merken wat een hekel ze hebben aan grammatica. Het is alsof ze voelen dat de gemiddelde lezer vroeger op school al een grondige afkeer van ontleden heeft ontwikkeld, en dat ze zich nu moeten distantiëren om al hun lezers niet weg te jagen.

Stanley Fish is geen uitzondering: wat een onzin, al die moeilijke taalkundige termen, weg ermee, taal is oneindig veel eenvoudiger. In plaats daarvan komt een ander beeld: een zin is een verzameling logische relaties tussen woorden, een zin geeft een selectie van alles wat er is op de wereld, en een structuur aan die selectie en bovendien een gezichtspunt aan die structuur. Dat laat Fish op een speelse en enthousiasmerende manier zien - die man houdt echt van zinnen - en in die technieken laat hij zijn lezers oefenen. Dat hij ze daarmee een soort eenvoudige grammaticale analyse leert, laat hij buiten beschouwing.

Maar goed, dat vind ik zelf ongetwijfeld alleen maar jammer omdat ik geloof en voel en meen dat kennis van echte syntaxis je nog veel meer kan doen genieten van zinnen. Dat het je beter laat schrijven en beter laat lezen, maar vooral: dat het je een apparaat geeft om preciezer te praten over al die zinnen die er op de wereld zijn.

Verder is schrijven voor Fish vooral een ambacht, zoiets als muziek maken. Je moet in het begin vooral eindeloos vingeroefeningen doen en loopjes oefenen. Als je dan later muziek gaat maken, kun je die oefeningen altijd gebruiken om ineens en moeiteloos ut te kunnen drukken wat je wil zeggen. Daar zit waarschijnlijk wel wat in: ongeveer alles kun je een zeker, minstens acceptabel, niveau brengen dor het veel te oefenen. Wat zou de wereld mooi zijn als iedereen Fish' boek zou lezen en de oefeningen echt zou doen. En dan door zou gaan met het leren van echte syntaxis.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.