Stieg Larson. The Girl Who Kicked the Hornet's Nest. Audible.

Deel 1 van de Millennium-trilogie heb ik gehoord als hoorspel en deel 2 in een verkorte versie. Deel 3 heb ik woord voor woord gehoord, in een onverkorte versie. 24 uur duurde het. Goed dat ik vorige week een vliegreis maakte naar Baltimore – dat heeft me flink vooruit geholpen.

Ik lees eigenlijk nooit thrillers. Je hebt er zo'n raar wereldbeeld voor nodig, dat blijkt nu maar weer: een waarin er totaal onvoorspelbare, gevoelloze monsters voorkomen. Mensen die kwaad doen om het kwaad, die zich nooit schuldig voelen, die niet eens de moeite doen om zich te rechtvaardigen. Dat je zulke mensen eigenlijk nooit tegenkomt – de grootste schurk heeft de mooiste verhalen waarom het nodig is om te doen wat hij doet.

Volgens mij zijn er twee dingen die je moet begrijpen om Millennium te begrijpen. Dat Stieg Larson kennelijk die drie dikke delen schreef zonder zich erg druk te maken of hij een uitgever zou vinden. En dat er vervolgens miljoenen of tientallen miljoenen deze boeken gelezen hebben.

Het eerste laat zien dat Larson het waarschijnlijk vooral voor zijn eigen plezier schrijf. Ik kan Millennium niet anders lezen dan als een langgerekte wraakfantasie. Kijk maar hoe absurd goed het Lisbet Salander gaat aan het eind – miljarden op de bank, ze kan doen wat ze wel, al haar vijanden worden zwaar vernederd of afgeslacht. Er is bovendien in het boek geen vrouw te bekennen die niet edel en goed is. Mannen kunnen onverhoeds veranderen in vreselijke monsters, maar vrouwen kunnen en mogen alles, zijn sterk, dapper. En willen heel graag met de verslaggever van middelbare leeftijd naar bed.

Het tweede laat zien dat die fantasieën kennelijk iets raken in onze psychologie. Misschien heeft het iets te maken met wat Howard Jacobs schrijft in Zoo Time: dat mannelijke schrijvers alleen de kans hebben om geprezen te worden om hun inzicht in de vrouwelijke psychologie als ze die vrouwen voorstellen als engelen die tegelijkertijd én sterk én onschuldig én mooi én invoelend zijn. En wat de mannen betreft heeft het misschien te maken met die fantasieën over knappe vrouwen. En voor iedereen is die wraakfantasie gekoppeld aan een soort correcte politiek – wie zou er nu vóór zijn dat vrouwen worden mishandeld – wellicht ook heel aantrekkelijk.

 Ik heb me trouwens ook niet verveeld, behalve bij een paar passages over de Zweedse politiek en samenleving. Als er een deel IV zou zijn geweest zou ik het misschien ook hebben gelezen, maar nu het er niet is, treur ik daar niet om en is het met mijn thriller-lezen denk ik vermoedelijk voorlopig ook wel weer gedaan.