Gustaaf Peek. Godin, held. Amsterdam: Van Oorschot, 2014.

Iedereen die iets over Godin, held wil zeggen, zal eerst twee dingen moeten vermelden: dat het boek begint bij hoofdstuk 50 en eindigt bij hoofdstuk 0 en dus achterwaarts verteld wordt – althans, binnen ieder hoofdstuk verloopt de pijl van de tijd wel normaal, maar bij de overgang van het ene naar het andere maak je telkens even een sprongetje; en dat er heel veel erecties en vulva's in voorkomen.

Dat laatste was voor sommige recensenten een bezwaar, maar het eerste wordt geloof ik door iedereen geaccepteerd. Het is misschien vooral ook de combinatie van die twee elementen die het boek bijzonder maken, een genre apart. Een verhaal zo achterstevoren in de tijd lezen, vraagt nogal wat van je lezer; je moet je geheugen heel anders inrichten, omdat je niet onthoudt wat er al gebeurd is maar wat er nog gebeuren gaat. Daar is zo'n geheugen nu eenmaal niet zo op ingericht. En boeken met veel zo expliciete seks vragen meestal juist maar heel weinig van het geheugen.

Ik geloof dat de twee elementen ook op een andere manier met elkaar te maken hebben. De seks is altijd hetzelfde, op het eentonige af. Ik geloof ook niet dat het Peeks bedoeling is om de lezer te prikkelen met al dat gelik en gepijp. Je wordt juist getroffen door de eenvormigheid: Marius en Tessa blijven elkaar maar op dezelfde manier bespringen, of ze nu 20 zijn of 50. Seks is iets wat zich alleen maar in het nu afspeelt: er zijn geen toekomst en verleden. Het maakt kortom niet uit of je het verhaal van voor naar achteren vertelt of andersom.

Maar voor andere aspecten maakt dat wel degelijk uit. Voor de stemming, bijvoorbeeld. Een leven van achter naar voren bezien leidt tot enorme, diepe melancholie. Het hele verhaal wordt doordrenkt door de dood, omdat die aan het begin komt in al zijn treurigheid en vergeefsheid. En wie aan het eind het begin van de affaire leest, weet hoe vergeefs al die jeugddromen zullen zijn. Het hele boek door weet je waar al dat gedroom en gesmacht naar leidt. Naar het graf.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.