Femke Halsema. Pluche. Dwarsligger, 2016
Het nadeel van grote eerlijkheid is dat mensen je leren kennen. En dat ze je dan mogelijk onsympathiek gaan vinden.
Ik geloof dat ik dat nu met Femke Halsema heb, dat ik haar minder sympathiek ben gaan vinden. Althans, ik waardeer zeer dat ze eerlijk is, ik geloof ook dat ze eerlijk is in dit boek, en dat ze oprecht is geweest in haar politieke werk. En ze lijkt me slim.
Maar ze lijkt me niet sympathiek. Het valt bijvoorbeeld op dat ze over collega's weinig aardigs te melden heeft, vooral niet als ze horen bij andere politieke partijen en al helemaal niet als ze van andere linkse partijen zijn. De twee SP'ers die ze noemt, Jan Marijnissen en Agnes Kant, moest ze zozeer haten dat je iedere keer als je de letters SP leest, weet: nu gaat er iets minachtends komen. En voor de PvdA is het niet veel beter: Wouter Bos en Job Cohen neemt ze wat serieuzer, maar aardig vindt ze ze niet. De enige politicus van een andere partij die ze wel aardig vindt, met wie ze sms'jes uitwisselt men ga zo maar door, is Alexander Pechtold — eerlijk gezegd niet een keuze die me ineens van sympathie doet overvloeien.
(De meeste afkeer heeft ze overigens van CDA'ers, en dan vooral van Balkenende. Dat lijkt me dan weer volkomen terecht.)
Omdat ze ook over vrienden of zelfs haar man niet echt schrijft, en ook de meeste GroenLinksers niet echt tot mensen willen worden, heerst er grote eenzaamheid in dit boek. En ik krijg het gevoel dat dit vooral komt doordat de schrijfster wel erg oo zichzelf gericht is.
Daar komt bij dat je het idee hebt dat ook de politieke carrière haar niet gaat om mensen. Ze lijkt vooral bezig met haar eigen intellectuele ontwikkeling. Ze wil leren, ze wil om de een of andere reden een eigen carrière en eigen ideeën ontwikkelen. Ze kijkt neer op de andere linkse partijen omdat die zo star zijn; ze ziet niet dat dit als voordeel voor de kiezer heeft dat je weet wat je krijgt. Niet ineens steun voor een oorlog omdat dit zo goed in de ontwikkeling van de fractieleider last bijvoorbeeld. Niet ineens iemand die opstapt omdat ze er genoeg van heeft.
De schrijfster maakt, met andere woorden, een nogal narcistische indruk. Nu hebben andere politici daar vast nog meer last van, alleen zijn die dan niet zo eerlijk om zich daarover in een boek te laten kennen, Halsema valt dus te prijzen; maar aardig is ze daarmee nog niet.
Reacties
Wat ik niet snap, is dat je depreciërend schrijft: 'Ze lijkt vooral bezig met haar eigen intellectuele ontwikkeling. Ze wil leren, ze wil [...] eigen ideeën ontwikkelen.' Wat daar mis mee zou zijn, zie ik nog even niet. Ik vond het juist verheffend om te lezen hoe ze zich voortdurend verder ontwikkelt, ideeën ontvouwt, op schrift stelt en te realiseren poogt. Lijkt me zeker voor een politica een uitermate gewenste vorm van persoonlijk gefundeerd altruïsme.
Natuurlijk moeten mensen zich ontwikkelen, en politici natuurlijk ook. Alleen wordt mij uit dit boek duidelijk dat de ontwikkeling van de leider een probleem is voor zo'n partij. ik ben hier misschien ouderwets in, maar ik vind het wel prettig als er een soort basisideologie is waardoor je weet wat je krijgt als kiezer. Milieu hoort duidelijk niet tot Halsema's centrale interesses, bijvoorbeeld; die gaan veel meer uit naar individuele vrijheid en staatsrecht. Dat is prima, maar het betekent dat een GroenLinks-kiezer in haar tijd ineens een partij had voor vrijheid en staatsrecht.
Ik besef nu dat die onbetrouwbaarheid voor mij ook een reden is geweest om niet op GL te stemmen. Met name in tijden van oorlog blijken ze onvoorspelbaar te zijn in hun stemgedrag. Ik wil een partij die in zo'n geval stemt volgens mijn overtuigingen, niet kolgans de persoonlijke intellectuele ontwikkeling van de leider.