Simone Atangana Bekono. Confrontaties. Lebowski, 2020

 

Salome is een intelligent meisje, met een bijzonder gevoel voor de literatuur en dan weer vooral voor de Griekse mythen. Maar ondertussen staat haar leven op allerlei manieren onder spanning: haar vader, uit Kameroen, heeft kanker, ze wordt geconfronteerd met racisme, haar verhouding met bijvoorbeeld haar zus is er een van concurrentie. 

Verklaart dat ondertussen dat ze op een bepaald moment twee jongens die haar racistisch bejegenen de ogen uitsteekt. 

Omdat ze zelf zoveel aan Griekse mythen denkt, vermoedt de lezer bij die uitgestoken ogen een verband met Oedipus, maar het is niet duidelijk hoezo die jongens in enige familierelatie tot Salome zouden staan, maar ze zijn eigenlijk nauwelijks belangrijk voor haar. Haar belangrijkste relatie is overigens die met haar vader, het gezinslid dat het meest geschokt is door haar daad – de moeder komt in Confrontaties nauwelijks voor en ze komt in ieder geval niet echt uit de verf. Bovendien zijn ook haar andere relaties allemaal ofwel met meisjes van haar eigen leeftijd, zoals de andere jonge gedetineerden, ofwel met volwassenen mannen, zoals een zekere Frits die haar therapie moet geven, maar die ze kent van een in haar ogen 'racistische' tv-serie over Afrika. 

De vader vindt dat je niet moet zeuren, ook niet over racisme, maar altijd je best moet doen. In die zin zou je dat uitsteken van de ogen dus kunnen zien als een soort omgekeerde Oedipus – een dochter die tot haar vader wil doordringen door te doen wat hij niet wil.

De stijl van Confrontaties is die van andere romans over pubers; het doet met andere woorden denken aan Catcher in the Rye ơf Blauwe maandagen of Portnoy's Complaint of Maria Montanelli: korte zinnen die een voortdurende ingehouden woede suggereren, een woede die grotendeels onredelijk is, of in ieder geval ongearticuleerd. De slimme puber die de waanzin van de wereld doorziet en die daar nu over praat, al zou hij liever alles in elkaar timmeren.

Een verschil is natuurlijk dat het hier gaat over een meisje (met een Afrikaanse vader nog wel) en niet over een jongen, maar dat lijkt me niet het belangrijkste. Belangrijker is de analyse waartoe Salome beter in staat lijkt dan die andere pubers in die andere romans. Dat geeft Confrontaties de gelaagdheid van het eeuwige verhaal. Behalve naar de Griekse mythologie zitten er verwijzingen naar de Bijbel in. Zoals haar naam: die van de dochter van koning Herodes, die danste om haar zin te krijgen. 

Confrontaties is daarmee uiteindelijk een boek over de confrontatie tussen dochter en vader – maar dan wel een confrontatie die beiden niet aangaan. De dochter steekt anderen de ogen uit, maakt ruzie met iedereen, inclusief met ersatz-vaders zoals Frits, maar niet met de vader. De vader komt haar omgekeerd niet opzoeken als ze in detentie zit. Ze kunnen elkaar niet bereiken.