Natascha van Weezel. Hoe houd je je hart zacht. Een pleidooi voor het radicale midden in tijden van oorlog. Atlas Contact, 2024.

 

We leven in angstige tijden, in tijden waarin we allemaal uit elkaar gedreven lijken te worden, in tijden waarin mensen oproepen dat er voor nuance nu echt geen tijd meer is. Het is daarom heel goed te begrijpen, ja, het is hartverwarmend dat Natascha van Weezel een pleidooi houdt voor 'het radicale midden' inzake wat er nu in het Midden-Oosten gebeurt.

Van Weezel is weliswaar niet religieus, maar wel joods. Ze heeft familie in Israël en bracht er in haar jeugd menige vakantie door. Tegelijkertijd ziet ze met afschuw aan wat het extreem-rechtse bewind van Netanyahu de afgelopen tijd heeft aangericht in Gaza en elders. Maar dat alles plaatst haar in een precaire positie. Op een demonstratie voor de Palestijnse zaak wordt ze uitgemaakt voor zionist – een term waar ze zich niet eens tegen wil verzetten (want zionisme betekent voor haar niet dat je je medemens ook maar een haar zou moeten krenken). En tegelijkertijd kijken sommige van haar Joodse vrienden haar niet meer aan omdat ze een 'landverrader' zou zijn.

Dat is allemaal afschuwelijk genoeg, en het is goed dat het eens geboekstaafd is.

Toch viel Hoe houd je je hart zacht me wat tegen, en dat komt onder andere doordat ik er te weinig een pleidooi in zie. Het boek gaat vooral over Van Weezel zelf, haar worsteling met deze omstandigheden, het feit dat ze zo zelden iemand tegenkomt die haar wél begrijpt. Maar door die worsteling te beschrijven maak je nog niet duidelijk waarom die houding dan verkieselijk zou zijn. Je zou uit Hoe houd je net zo goed de conclusie kunnen trekken: als je je leven wat gemakkelijker wil maken, kies dan zonder voorbehoud voor één van de twee strijdende partijen.

Er ontbreekt ook een uitweg. Maar kun je dat dan wel verwachten? Wie weet er dan wél een uitweg. Ik moet zeggen: ik zou het ook niet weten. Ja, alle leiders van Hamas en van de huidige regering ontdoen van alle macht, en de mensen weer aan elkaar laten wennen, en dan in vrede laten samenleven. Maar dat klinkt momenteel meer als een sprookje dan als een scenario.

Tegelijkertijd: we hebben nu wel mensen nodig die de weg wijzen, en van iemand die een boek schrijft dat een pleidooi heet, verwacht ik op zijn minst een vinger die de juiste kant op wijst. Door het allemaal zo op zichzelf te betrekken, maakt Van Weezel de lezer (of in ieder geval mij) welwat ongemakkelijk, met haar verhalen over haar vader, en haar baby, en de Palestijnse date met wie ze een tijdje heeft geappt. Het voelt soms toch net een beetje aan alsof het meer de bedoeling is om ons te interesseren in degene die er genuanceerd over denkt dan in al die ellende.

En toch maakte Hoe houd je je hart zacht wel indruk, als een portret van hoe verward we nu allemaal zijn. Laat er toch snel een oplossing komen, een einde aan dit vreselijke conflict.