Vonne van der Meer. Aan haar lippen. Atlas Contact, 2025

“En ik schreef, niet naar haar”, schrijft de verteller in een van de verhalen in het nieuwe boek van Vonne van der Meer, “maar dit verhaal. Het einde zou zichzelf schrijven, want ik wist wat ik wilde zeggen.” ‘Herst in Lviv’, heet het verhaal. De vertelster bezoekt in die Oekraïense stad een schrijverscongres, waar ze in contact komt met een Afrikaanse collega, met wie ze een goed contact heeft en die ze uiteindelijk in een winkel op het vliegveld helpt: A. wil er nog reukwater kopen voor haar man, maar ze kan niet goed met het Oekraïense geld overweg. De ik telt haar geld na: ze zou het reukwater ruim moeten betalen, en begeeft zich zelf dan naar een andere winkel.

Even later wordt ze gewenkt: A. heeft toch niet genoeg geld, blijkt aan de kassa, en de vertelster voelt zich gedwongen voor te schieten. Wat een teleurstelling, dat ze de vriendschap van die A. kennelijk zo had overschat, haar geneigdheid om gebruik te maken van de goedheid van de vertelster zo had onderschat. Dan komt de bovenstaande zin.

Trots

Uiteindelijk slaat toch ook weer de twijfel toe. Was het zo onmogelijk dat ze verkeerd had geteld? Had ze niet beter aan A. kunnen schrijven, in plaats van over haar?

Verhalen zijn een manier om contact te leggen met de medemens, maar ook juist om afstand te scheppen. In één verhaal vindt een vrouw die jarenlang getrouwd is geweest met een poëzieliefhebber voor wiens liefde voor poëzie ze nooit veel begrip heeft gehad op een dag een Verzameld Werk van Ida Gerhardt in de minibieb van haar flat. De streepjes die er in de kantlijn staan brengen haar wél in contact met deze onbekende lezer.

Er zijn sowieso ongelooflijk veel lezers onder de personages van Van der Meer. De meeste schrijvers hebben een hekel aan veellezers – als personage komen ze niet veel voor, of dan alleen als mensen die hun tijd verdoen. Bij Van der Meer komen er personages voor van wie de dochter trots op het graf wil laten beitelen ‘Some say there is life, but I prefer reading.’ (Net als Van der Meer dat bij haar eigen moeder had willen doen.)

Diepe gronden

Het geloof is natuurlijk het grootste verhaal van allemaal, en speelt dan ook in verschillende verhalen een rol. Ontroerend vind ik het verhaal waarin een vrouw na de dood van haar man (een andere vrouw na de dood van een andere man) denkt dat hij het laatste jaar van zijn leven een verhouding had, en de vrouw met wie hij die zou hebben gehad probeert naar haar huis te lokken, om erachter te komen dat het ging om een oudere en onaantrekkelijke vrouw met wie de man stiekem op zaterdagavond of zondagochtend naar de kerk ging – hij had niet willen toegeven dat hij het geloof gevonden had.

Vonne van der Meers verhalen zijn altijd heel strak geweest: heldere lijnen in een stijl van kristal die leiden naar een duidelijk eindpunt. Het zijn ambachtelijk gemaakte verhalen waarin tegelijkertijd grote dieptes zitten verwerkt. Ze is in dat ambacht steeds kundiger geworden, en de diepe gronden raken steeds verder uitgediept. Met Aan haar lippen viert ze haar veertigjarige schrijversjubileum, ik wens haar toe dat we nog veertig jaar aan haar lippen kunnen hangen.