Annet Schaap. Krekel. Querido, 2025

-

 


Krekel van Annet Schaap zal nog lange tijd gelezen worden, en dus is er genoeg tijd om het op andere manieren te lezen, maar nu, in het jaar van verschijnen is het waarschijnlijk lastig om het op een andere manier te lezen dan als een boek waarin gender een belangrijke rol speelt. Zowel Mariken Heitman in De Groene als Marie-José Klaver in Tzum maken het tot een belangrijke component van hun besprekingen. En wat wil je ook, met een boek waarvan de hoofdpersoon Eliza op de eerste bladzijden als jongetje vermomt de wereld tegemoet treedt.

Eliza wil haar broers redden die door een boze stiefmoeder omgetoverd zijn in zwanen. Ze neemt daartoe haar kleine broertje Krekel onder haar arm. Heel makkelijk weg komen ze niet, zo'n twee derde van het boek rennen ze heen en weer tot ze eindelijk kunnen aanmonsteren op een scheepje dat ze naar de Witte Kliffen moet brengen, waar ze haar broers zelfgebreide brandneteltruien kan omgooien.

Krekel is een verhaal en zeker geen feministisch betoog. De vrouwen breien, de mannen tatoeëren of zijn sheriff. Bovendien zijn de volwassen mannen over het algemeen sukkels die onder de plak zitten bij de veel pittiger vrouwen, omdat ze onder betovering raken van vrouwelijk schoon. De schipper wil voordat ze aankomen bijvoorbeeld met alle geweld nog bij zeemeerminnen langs. Waarom?

'Eerlijk? Wat dacht u dat ik hier doe? Op een schamele boot met kapotte netten, waarom denkt u dat een ouwe schipper zijn nek riskeert, een godvergeten tyfuseind ver weg vaart, één, twee keer per jaar, of vaker als-ie ken?'

'Ik heb werkelijk geen flauw idee.'

'Daarom,' wijst schipper Berg. 'Om hen.'

'Om wie?'

'Om die daar. Zij. De meiden.'

De wereld waarin het verhaal zich afspeelt ligt zou ik zeggen zo'n honderd jaar achter ons, en is daarmee van alle tijden. Krekel is een boek over onafhankelijkheid, over groei, over het water en de lucht, over opgroeien en veel meer – daarover zullen mensen nog wel schrijven.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Safae el Khannoussi. Oroppa. Pluim, 2024.

-
Afbeelding
  Een van de dingen die ze je niet vertellen als ze je leren lezen: dat je er als oudere plezier aan kunt leven omdat je je dan alsnog kunt laten overrompelen door de jeugd. Door de levenslust, de vertellust, de inventiviteit, de kracht van jonge schrijvers. Dat je je als 57-jarige op sleeptouw kunt laten nemen door een 30-jarige schrijver. Door Safae el Khannoussi bijvoorbeeld, met haar roman Oroppa. Het boek is al op veel plaatsen bejubeld, en het trekt je dan ook vanaf de eerste zinnen mee: De zoveelste schreeuw sneed door de kamer. Maar deze was anders. Op het bed lag de doodverklaarde met opengesperde ogen en mond, haar handen verkrampt in de lucht. De doodsreutel steeg op van het lichaam, klanken als rollend puin, een stem op straat vroeg om een aansteker en de stervende vrouw begon te schudden, te schudden alsof ze om een grap lachte. Salomé Abergel, geboren als Salma Abergel, in een voor haar lang vervlogen wereld nu bevolkt door nieuwe gezichten, krijste zichzelf terug de ...
Meer lezen

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Freek Van de Velde. Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. Lannoo Campus, 2024.

-
Afbeelding
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, uiteindelijk het verhaal van wie en waar wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te vergeten, over onszelf als individu? Er is bijna geen serieus verhaal over de mens te vertellen zonder op zijn minst de taal aan te raken — en natuurlijk al helemaal niet zonder taal te gebruiken. De bekende Leuvense taalkundige Freek Van de Velde vertelt dat grote verhaal van taal en mens in zijn boek Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving . Het is een boek dat sprankelt van liefde voor taal, op meerdere niveaus: liefde voor het onderwerp én plezier in het taalgebruik. Wonderlijk verlaagd strottenhoofd Liefde voor het onderwerp heeft Van de Velde zeker. Hij laat de grote lijnen van de taalwe...
Meer lezen