Judith Koelemeijer. De redding. Atlas Contact, 2025.

 

De redding is een non-fictienovelle. Judith Koelemeijer is een van de Nederlandse auteurs die 'literaire non-fictie' schrijft, en met dit korte boek laat ze zien wat het kan betekenen. 

Het is een verhaal met de opbouw en structuur van een novelle: twee hoofdpersonen aan het zelfde drama worden gevolgd: Leah, die op weg naar een filosofische lezing, nog heel even in haar auto stapt om het parkeerbonnetje zichtbaar neer te leggen en dan tot haar verbijstering merkt dat die auto vanzelf langzaam de gracht in glijdt. Mirjam, die op weg is naar diezelfde lezing en als ze ziet dat een auto bijna het water in rijdt, voelt dat ze moet springen, de persoon in die auto moet redden.

Die verhalen spiegelen zich in elkaar en komen uiteindelijk bij elkaar. Bovendien vlecht Koelemeijer door het spannend vertelde verhaal van de redding ook nog eens allerlei herinneringen van beide vrouwen: aan eerdere keren dat ze bijna verdronken, aan eerdere keren dat ze voor iemand opkwamen.

In 2010 zou Koelemeijer, vertelt ze in het nawoord, een verhaal over deze gebeurtenis schrijven voor Libelle, maar voor beide vrouwen was het gebeurde nog te vers. Kennelijk heeft het haar nooit losgelaten, en je kunt ook goed zien waarom: behalve dat het een prachtig verhaal is, leidt het ook nog tot overdenking. En die kan op een natuurlijke manier door het verhaal worden gevlochten: beide vrouwen waren immers op weg naar een filosofische lezing (dezelfde), van Paul van Tongeren, een ethicus. 

Als iets een ethisch dilemma is, is het dit: wat doe je als je ziet dat een onbekende ander, dreigt te verdrinken in een donkere, koude gracht? Het is niet zeker dat je het wel zult overleven? Van alle omstanders maakt verder niemand ook maar enige aanstalten te helpen, want de hulpdiensten zijn gebeld, die zullen zo wel komen? Mirjam is de enige die springt – waarom zij? Heeft het iets te maken met het feit dat haar moeder zegt dat ze heel kwaad zou zijn geweest als ze niet zou zijn gesprongen?

Ook Leahs verhaal geeft aanleiding tot dieper nadenken: hoe gedraag je je als je leven op het spel staat? Of als het zojuist is gered?

Koelemeijer kan op de achtergond blijven in deze novelle omdat haar hoofdpersonen het nadenken hebben gedaan. Wat hen is overkomen en hoe zij daarover denken is een novelle waard – al moet er dan nog wel een getalenteerde non-fictieschrijver aan te pas komen zoals Koelemeijer.