Vonne van der Meer. De avondboot. Contact, 2001

Vonne van der Meer is een meester in de alledaagse sensualiteit. In haar verhalen is er soms maar weinig nodig om iemand lichamelijk helemaal in de war te laten raken. Het zesde verhaal in de bundel De avondboot (2001) is daarvan een heel goed voorbeeld. Een man gaat met zijn uitgebreide gezin – vrouw, kinderen, kleinkinderen – naar een huisje in Vlieland, maar door parkeerproblemen moet hij hen voor laten gaan. Hij neemt de volgende boot.

Terwijl hij wacht op de bus naar die boot, ontmoet hij een vrouw met een paraplu. Als ze instappen, probeert hij haar paraplu in de klappen, maar snijdt zichzelf daarbij. Gezeten in de bus neemt de vrouw zwijgend haar vinger in haar mond: ze moet wel zwijgen natuurlijk, op die manier. Nadat ze zijn uitgestapt, verliest hij haar vrijwel meteen uit het oog. Zijn hele vakantie gaat vervolgens heen met een zoektocht naar die vrouw.

Minnaar

Een paraplu, een vinger in haar mond, en elders in het verhaal stopt de vrouw van de man ook nog eens een pen in háár mond: Freudiaanser kan het allemaal niet. Dat stoort niet doordat de erotiek zo zinderend is, hoe onschuldig ze ook blijft:

De ribbels onder haar tong kende hij, en het maagdenvliezige stukje vel dat tong en onderkaak verbond, haar gehemelte maar niet haar naam.

Intimiteit tussen vreemden is een thema waar Van der Meer vaak op terug komt, in dit verhaal is wat dit betreft een hoogtepunt. Zoals het ook het complementaire thema aanraakt: de vervreemding tussen bekenden. Dat probleem komt in alle verhalen in De avondboot terug: geen huwelijk of man en vrouw blijken elkaar niet echt te begrijpen. Een vrouw wil haar vriend zo graag bekennen dat ze net heeft gehoord dat haar moeder fout was in de oorlog, dat hij er nauwelijks doorkomt met zijn voorgenomen bekentenis dat hij al een tijdje een jongeren vriendin heeft. De ene zus gebruikt haar andere als excuus om een tijdje met haar minnaar naar Frankrijk te gaan. Een man gaat terug naar het huisje op Vlieland waar zijn vrouw in haar laatste maanden ook heeft gezeten, om haar naderbij te komen.

Briljant

Ondertussen raken vreemdelingen elkaar dus juist soms ongewild wel intiem aan. Dat is het organiserende principe van de trilogie waarvan Eilandgasten het eerste deel is, De avondboot het tweede en Laatste seizoen het derde. De mensen in de verschillende verhalen kennen elkaar niet, maar ze liggen allemaal in dezelfde bedden, draaien vergeefs aan dezelfde kapotte tv, zitten op dezelfde zetels:

Hoeveel vingers hadden aan de bekleding gefriemeld, hoeveel verhalen waren er al verteld op die bank, echt gebeurde, verzonnen, gedroomde verhalen?

De mensheid bestaat uit mensen die allemaal altijd vreemden voor elkaar zijn, en tegelijkertijd zeer intiem kunnen zijn met elkaar. Precies dat maakt het idee achter de trilogie: verhalen van min of meer gewone mensen – wat dat ook moge betekenen – in een min of meer gewoon vakantiehuisje, aan alle kanten omsloten door de zee – tot zo'n briljant idee voor het oeuvre van Van der Meer.