Vertaald door Annelous Stiggelbout
In de Engelse vertaling heet deze roman Women, Seated, zag ik toen ik op zoek was naar wat besprekingen. Dat is een briljante titel: het verwijst naar een schilderij van de Amerikaanse kunstenares Alice Neel, wier werk ook een belangrijke rol speelt in deze roman: een van de hoofdpersonen, Qin Weng, is zelf kunstenares en niet alleen geïnspireerd door Neel, maar ook in het bezit van een schilderij van haar.
Het boek gaat bovendien alleen over vrouwen. De centrale rol is die van Yu Ling, een kindermeisje voor Qin Weng, daarnaast Huan Xiaomin, die eerst beweert de maïtresse te zijn van Wengs man, en later zijn personal trainer. De man en de vader van Weng zijn allebei aan het begin van de roman opgepakt op basis van niet helemaal duidelijke corruptiekrachten. Zij komen nooit aan het woord. De enige persoon van het mannelijk geslacht is Wengs zevenjarige zoontje Kuangkuang.
De vrouwen zitten, in de zin dat ze model zitten: Ling doet dat letterlijk, voor Weng, maar ook van de andere worden portretten getekend in proza. Het zijn portretten zoals Neel schilderde: op een bepaalde manier onbarmhartig, omdat niets mooier gemaakt wordt dan het is, maar precies daardoor juist ook teder. De vrouwen zijn mooi zoals ze zijn, met al hun feilen.
Alle drie hebben ze zich in dienst gesteld van mannen. Ling heeft ooit, op het platteland waar ze als meisje woonde, haar toekomst verknald door toen haar vader een ongeluk maakte met de vrachtwagen, de verantwoordelijkheid daarvoor op zich te nemen – zodat ze voor altijd met een strafblad zit die iedere kans op een carrière of zelfs een huwelijk blokkeert. Weng ontdekte dat haar man met haar is getrouwd vanwege de invloedrijke positie van haar vader – en dat die man nog steeds een relatie heeft met zijn ex. Hij probeert Weng weliswaar een expositie te bezorgen, maar die gaat betekenen dat ze zelfs haar artistieke loopbaan alleen maar aan hem te danken heeft.
Yu Ling wist dat vrouwen niets in te brengen hadden bij veel dingen waar het echt om draaide. Maar vrouwen leefden altijd in een soort illusie, ze dachten dat ze midden op het podium stonden, dat ze een belangrijke rol speelden. Wie had dat toch gezegd? Net zoals in de ogen van een gans iedereen kleiner is dan hij.
De gans en het verhaal dat de visuele perceptie van ganzen zo is dat ze denken dat iedereen kleiner is dan zij, spelen een belangrijke rol in het verhaal. Kuangkuang heeft een gans gevonden, waarvan hij dacht dat het een zwaan was, en die hij een thuis heeft willen geven. Aan het eind van het eind van het boek wordt de gans door Weng geslacht, in een wanhopige poging het vege lijf te redden – de politie zit na haar man en haar vader ook achter haar aan, en Weng denkt dat de gans misschien cruciaal bewijsmateriaal heeft ingeslikt.
Ook deze vrouw ziet zichzelf als te groot. Ook zij zal worden geslacht.
Tegelijkertijd is de schrijfster net zo barmhartig voor haar hoofdpersonen als Alice Neef voor de hare.
Reacties