Wat zou Socrates hebben gevonden van illustraties? Hij was gekeerd tegen het geschreven woord omdat hij – terecht – meende dat dit ten koste zou gaan van het geheugen en misschien ook omdat hij gesteld was op de dialoog. Hij was tegen de sofisten die er hun werk van maakten om anderen te overtuigen. Zou hij het dan op prijs hebben gesteld dat er een geïllustreerd boek over zijn denken zou worden gemaakt?
Wie zal het zeggen. Mij overtuigt de werkwijze van Barabara Stok in ieder geval wél. Haar boekje Socrates en het belangrijkste is een toegankelijke inleiding in het denken van Socrates, door middel van heel sterk ingekorte en vereenvoudigde versies van enkele van Plato's boeken over Socrates. De tekst en de illustraties zijn allebei van Stok, en dat maakt het samen heel persoonlijk – Stok tekent behalve de grote filosoof (rond gezicht, puntjes als ogen, grote baard en een aparte snor), ook zichzelf.
Het klinkt een beetje flauw, maar dat brengt het allemaal echt dichterbij. Socrates is geen mythische figuur uit het verleden, hij is iemand met een verhaal dat ons ook nu nog iets te vertellen heeft: dat niemand het weet, dat je bij iedereen die beweert het wel te weten eerst maar eens flink moet doorvragen. En dat het enige leven dat de moeite waard is, een leven is waarin je door het gesprek met anderen probeert te doorgronden 'wat goed leven is', de titel van het boek.
De Socratische manier van leven komt misschien in de populaire belangstelling. Eerder dit jaar verscheen er al een ander boek waarin een schrijver – Agnes Callard – Socrates naar onze tijd wil brengen. Als twee boeken een trend zijn, kun je je afvragen wat dit zegt over onze tijd. Maar ik heb eerlijk gezegd geen idee. De Socratische manier van met filosofie om te gaan is nogal nietsontziend, levert je weinig vrienden op, en misschien wel het goede leven, maar geen leven dat bijzonder gemakkelijk is.
Dat het bij een zoekend auteur als Stok past, iemand die in haar werk probeert zo eerlijk mogelijk te zijn, die niet voor de waarheid terugdeinst. Wat is goed leven? is een elegant boekje dat Socrates écht weer even laat leven. En dat laat zien dat Socrates vast zelf ook getekend had willen worden.
Reacties