{P} André Brink. Donkermaan. Kaapstad, Human & Rousseau, 2000. Van André Brink had ik nog nooit iets gelezen, maar ik had hem op Winternachten horen voorlezen uit dit boek, en dat daar dan ook gekocht. Wat prachtig! Een beklemmend verhaal, een scherp beeld van de situatie in een land waar je nog nooit bent geweest en dat toch zo bekend is. En dat spel met die taal! Alle hoofdpersonen spreken net iets anders, de verteller geleerd, zijn zwarte bediende een zwart Afrikaans, zijn kamerbewoonster/geliefde een Afrikaans dat doorspekt is met Engels. Ik houd helemaal niet van spookverhalen, maar in dit verhaal komt voor het eerst een spook in waar je in gelooft.
Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h
Reacties