Ronald Giphart. Ik ook van jou

Ronald Giphart en Bert Natter. De beste schrijver van Nederland. Utrecht: Kwadraat, 1995.
Ronald Giphart. Ik ook van jou. Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar, 1992.
Wim Daniëls. Giphtaal. De woordvondsten van Ronald Giphart. Amsterdam, Podium, 2004.

De redenen waarom ik deze boeken van de Leidse Universiteitsbibliotheek leende, zijn een beetje ingewikkeld. Laten we het erop houden dat ik ze nodig had 'voor onderzoek'. Maar ik had nog nooit iets van Giphart gelezen, en ik besloot dat er aan die staat maar eens een einde moest komen.

Nu, ik kan kort zijn. Ik begon met het boekje van Daniëls en dat is misschien niet de beste introductie op het genre. Het bestaat voornamelijk uit een lijst met termen uit het oeuvre en dat levert dan trouvailles op als literautisten 'Schrijververeerders die literaire manifestaties bezoeken en daar dan laten merken hoe goed ze het werk van hun favoriete schrijver hebben gelezen'; literijr 'Gezellig literair'; literreur 'Schrijfsels van haatdragende recensenten', en ga zo maar door. Ik denk eigenlijk niet dat er mensen zijn die Giphart om dit soort vondsten lezen, en al helemaal niet dat het zin heeft om ze achter elkaar te zien. Dit soort werkjes geeft het genre van de taalboeken een slechte naam.

Daarna begon ik aan De beste schrijver van Nederland, en dat was een wonderlijke ervaring. Het doet nog het meeste denken aan het scholierencabaret, aan de manier waarop daar leraren 'geparodieerd' worden: je kent ze niet echt, en daarom neem je maar de opvallendste karakteristieken, en die vergroot je uit. De leraar wiskunde laat je bijvoorbeeld de hele tijd zeggen 'Dat moet je heel precies uitrekenen!' Ik kan me nog herinneren dat ik zoiets grappig vond toen ik veertien was, en wat dat betreft was dit een nostalgische ervaring.

Maar toen kwam Ik ook van jou en die dompelde me helemaal onder in de nostalgie. Misschien komt het wel doordat ik onderwijl naar nostalgische muziek luisterde, moet ik erbij zeggen. Maar op de een of andere manier bracht het boek me ineens helemaal terug naar de studentenwereld van het eind van de jaren tachtig, kortom, toen ik er zelf inzat. Waarom dat zo is, kan ik niet uitleggen, en ik weet ook eigenlijk niet of die tijdsaanduiding ertoe doet, of iemand die laten we zeggen drie jaar geleden is afgestudeerd niet dezelfde nostalgie kan voelen. Ja, dat denk ik eigenlijk wel. Dat komt doordat het boek zelf al nostalgisch is, naar een periode die ook voor de schrijver al afgesloten was. En het bovendien beschrijft hoe je als student voor het eerst kennismaakt met dat gevoel van weemoed, dat je eigenlijk al terugverlangt naar wat er gebeurt op het moment dat het gebeurt (het boek wordt veel gelezen door middelbare scholieren en misschien komt er op een dag wel zo een op dit weblog, op zoek naar een leesverslag. Tegen hem of haar zeg ik: het klinkt allemaal wel lekker in dit boek, maar wacht nog een jaar of drie, vier, en je zult het anders begrijpen). 'Jeugd,jacht, liefde, plezier en strijd: vele kostbare seconden verstrijken. Ik moet alweer aan Reza denken. Reza, godverdomme, jij op mij. Ik op jou. Wij samen.'

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.