Louis Couperus. Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan.

Louis Couperus. Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan. Amsterdam: L.J. Veen, 1973 (1906).

Kerstmis: Couperus lezen of herlezen! Deze keer was Van oude mensen aan de beurt. Ja, dit is een eerbiedwaardige traditie ook al ben ik er dit jaar pas mee begonnen. Ik ga het volhouden, want Couperus is toch zonder enige twijfel de beste Nederlandse romanschrijver ooit. Ik kan zelfs niemand verzinnen die er maar in de buurt komt. W.F. Hermans staat misschien op nummer 2, maar die heeft natuurlijk niet de stilistische verfijning, en ook niet het psychologisch inzicht om zulke verschillende mensen te kunnen beschrijven.

Neem dit boek nu: intrigerend, melancholiek, precies. Af en toe zie je wat kunstgrepen van de feuilletonschrijver: omdat er zoveel familieleden beschreven worden, krijgen sommigen wel iets heel stereotieps, maar daar staat dan weer tegenover dat zelfs sommige bijfiguren fascinerende kantjes hebben — zoals de 'perverse' oom Anton, die ooit iets met een 'wasmeisje' moet hebben gedaan dat niet door de beugel kon, en zich nu het liefst op zijn kamer verlustigt in de beschrijvingen die Suetonius gaf van het leven van de Romeinse keizers (daarbij denk je dan onwillekeurig aan het feit dat Couperus' Berg van licht in dezelfde tijd verscheen ).

Wat me bij vorige lezingen niet was opgevallen (of wat ik in ieder geval niet onthouden heb): het spel met ouderdom. Iedereen die ook maar een rol van betekenis speelt in dit boek, is oud. Zelfs over Elly, die nog maar 23 is en bovendien vol ambities zit, wordt verteld dat ze zich oud voelt. En een beschrijving van haar 38-jarige man eindigt het boek in een onnavolgbare alinea:

En daar de kilte van het zonnesterven voorbij was, en de starrenacht buiten zwoel werd, wierp hij de ramen weer open, ademde op, en zette zich, bij zijn goed brandende lamp, aan zijn grote tafel... Zijn blond en fijn gezicht boog zich over zijn papieren heen, en zo dicht bij de lamp was het zichtbaar, dat hij heel grijs werd aan de slapen.

Reacties

Nick zei…
Wat grappig dat u die laatste alinea zo mooi vond! Dat was namelijk ook precies datgene dat mij ook erg aansprak.
Wat ik er verder nog uithaalde is dat er een soort van erfzonde opgetreden is. De tweede generatie (de kinderen van de "moordenaars") leeft al onder het juk van de moord, en nu de oude generatie uitgestorven is wordt de laatste generatie door de verscheurde dagboekfragmenten ook belast, en een van de leden van deze generatie hoort in een klap ook bij de oude generatie (hij werd al grijs bij de slapen, toevallig net nadat hij de fragmenten las)

Voor de rest vind ik dit een leuke site, ook leuk om te lezen hoe mensen dezelfde boeken zo anders, of juist hetzelfde ervaren!

De groeten,

Nick

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.