Lee Smolin. The trouble with physics. The rise of string theory, the fall of a science, and what comes next. London: Allen Lane, 2006.

De theoretische natuurkunde is in de loop van de twintigste eeuw het model voor alle andere wetenschappen geworden: geen enkele andere wetenschap is zo diep, zo precies, zo rijk, en staat zo dicht bij de uiteindelijke oplossing. Iedere zichzelf serieus nemende wetenschap heeft methoden van de natuurkunde geleend, of wil zichzelf uiteindelijk tot de natuurkunde reduceren.

Maar de natuurkunde is nog lang niet af, en Lee Smolin is bang dat dit ook nog wel even zal duren. Volgens hem is het vak in de afgelopen dertig jaar niet vooruitgekomen: de grote problemen van toen zijn de grote problemen van nu. Er is eigenlijk niets opgelost, anders dan in de tweehonderd jaar ervoor.

Zelden zijn me zoveel dingen duidelijk geworden uit een boek: hoe de natuurkunde zich in de loop van tweehonderd jaar ontwikkeld heeft, wat de problemen zijn van de snaartheorie, wat voor alternatieven er mogelijk zijn, en vooral, wat er eigenlijk mis is met de natuurkunde en misschien wel met alle wetenschap: er is op de (Amerikaanse) universiteit eigenlijk alleen nog maar ruimte voor mensen die 'normal science' doen — mensen die technisch vaardig zijn, waanzinnig goed kunnen rekenen, zonder dat ze al te origineel hoeven zijn. De snaartheorie houdt die mensen gevangen, en heeft daarmee het hele debat over de fundamenten van de natuurkunde gekaapt. De echte doorbraken zijn daardoor uitgebleven.

Veel mensen die in de academische wereld werken kunnen daarmee waarschijnlijk instemmen: het onderzoek wordt steeds meer aan regels en prestatiecriteria gebonden, en dat levert ongetwijfeld allemaal keurig werk op, maar er is meer nodig dan keurig werk: we hebben doorbraken nodig.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.