Siegfried E. van Praag La Judith. Den Haag: Leopold, 1980 (1930).

Judith Sachs is een negentiende-eeuwse circusartieste die zich opwerkt van een kleine piste tot de bekendste koorddanseres van Europa in een van de gigantisch grote tenten die in haar tijd als teken van moderniteit gelden. Maar ze wil meer: als ze zevenentwintig is, wil ze eindelijk haar grote droom waarmaken en actrice worden. Vanwege haar leeftijd en omdat ze haar familie moet onderhouden, wil ze alleen bij het allerhoogste beginnen: de Comédie Française. Dat lukt haar ook, maar alleen door de avances van een vies naar oud mannetje te accepteren en als gevolg daarvan ook nog eens haar grote liefde, een grote, sterke maar wat dommige en stille man te verstoten. Twintig jaar viert ze triomfen en daarna heeft ze alles gezien. Met haar bij het toneel verworven geld koopt ze een circus, voor haar zoon.

Vooral de eerste helft van het boek is prachtig, fraaie portretten, spannende verhaallijnen. In de tweede helft stort het verhaal een beetje in -- dit deel van het boek begint in mijn samenvatting hierboven bij de woorden 'Twintig jaar'. Maar al met al kun je makkelijk inzien waarom Van Praag in de jaren dertig als een belangrijk talent werd beschouwd.

Het is opvallend hoe modern Judiths zeden zijn. Ze woont de hele tijd samen met telkens andere mannen, en niemand schijnt daar echt schande van te spreken. Alleen als ze met die vieze ouwe man gaat samenwonen, spreekt iedereen er schande van. Maar misschien konden 'artisten' zich die moderniteit veroorloven.

Het knapste van dit boek is misschien nog wel dat de lezer duidelijk wordt de hoofdpersoon zo onsympathiek is terwijl hij tegelijkertijd sympathie voor haar opvat. Judith is koel, berekenend, genadeloos, weinig gezellig of vriendelijk en altijd met haar vak bezig. Ze houdt dan ook weinig vrienden over aan het eind, maar de lezer is er wel een van.

Reacties

Anoniem zei…
Hoewel dit boek door Siegfried van Praag in 1930 is geschreven leest het als een moderne roman.
Er valt veel te genieten van de veelvuldige beeldspraken die van Praag inlast.
Vermoedelijk is het ontroerende en boeiende verhaal enigszins gebaseerd op het leven van Sarah Bernhardt gemengd met joodse circusfamilies zoals Kinsbergen.

Heel actueel gezien de huidige tentoonstelling over Sarah Bernhardt in het JHM in Amsterdam.

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.