Marek van der Jagt. De geschiedenis van mijn kaalheid. Breda: De Geus, 2000.

-
Ik voelde me onlangs genoodzaakt om tijdens een lunch een geïmproviseerd exposé te geven over het werk van Arnon Grunberg. Ik denk dat het was naar aanleiding van een prijs die hij kreeg voor Tirza. Door voor dit groepje onwetenden — 'Ik lees nooit Nederlandse literatuur', 'Voor mij is het opgehouden bij Gerard Reve', enz. — Grunbergs ontwikkeling samen te vatten, ontdekte ik een hiaat in mijn eigen kennis.
Voor mij is Grunberg pas echt leesbaar geworden nadat hij als Marek van der Jagt gepubliceerd had. En ik ontdekte dat De geschiedenis van mijn kaalheid, de eerste Van der Jagt, de enige van Grunbergs romans was die ik nooit gelezen heb.
Dat 'verzuim' heb ik nu goedgemaakt, door in de Leidse hortus op een middag flink door te lezen. En inderdaad blijkt dit boek zoals het omslag op gezag van Max Pam meldt, 'beter dan Grunberg', althans beter dan wat de schrijver voor 2000 had gepubliceerd.
Menselijk contact bestaat niet in dit boek, althans de mensen praten wel, en zeggen wel bizarre dingen, maar waar het wezenlijk om gaat, daar beginnen ze maar niet over. Vooral de (oudere) vrouwen zijn in Grunbergs boeken altijd uitvoerig aan het woord, hebben een zeer besliste eigen wil, maar die eigen wil voert altijd tot veel onduidelijkheid.
Dat er enige twijfel kon bestaan over het auteurschap van dit boek, kun je je achteraf eigenlijk nauwelijks meer voorstellen. Iedere zin ademt de toon en de stijl die je in ieder van Grunbergs boeken zo prominent aantreft. Wat een wonderlijke schrijver — zonder enige twijfel de interessantste die er op dit moment (nu Gerard Reve dood is, zal ik maar zeggen) in het Nederlands publiceert.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Safae el Khannoussi. Oroppa. Pluim, 2024.

-
Afbeelding
  Een van de dingen die ze je niet vertellen als ze je leren lezen: dat je er als oudere plezier aan kunt leven omdat je je dan alsnog kunt laten overrompelen door de jeugd. Door de levenslust, de vertellust, de inventiviteit, de kracht van jonge schrijvers. Dat je je als 57-jarige op sleeptouw kunt laten nemen door een 30-jarige schrijver. Door Safae el Khannoussi bijvoorbeeld, met haar roman Oroppa. Het boek is al op veel plaatsen bejubeld, en het trekt je dan ook vanaf de eerste zinnen mee: De zoveelste schreeuw sneed door de kamer. Maar deze was anders. Op het bed lag de doodverklaarde met opengesperde ogen en mond, haar handen verkrampt in de lucht. De doodsreutel steeg op van het lichaam, klanken als rollend puin, een stem op straat vroeg om een aansteker en de stervende vrouw begon te schudden, te schudden alsof ze om een grap lachte. Salomé Abergel, geboren als Salma Abergel, in een voor haar lang vervlogen wereld nu bevolkt door nieuwe gezichten, krijste zichzelf terug de ...
Meer lezen

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Freek Van de Velde. Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. Lannoo Campus, 2024.

-
Afbeelding
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, uiteindelijk het verhaal van wie en waar wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te vergeten, over onszelf als individu? Er is bijna geen serieus verhaal over de mens te vertellen zonder op zijn minst de taal aan te raken — en natuurlijk al helemaal niet zonder taal te gebruiken. De bekende Leuvense taalkundige Freek Van de Velde vertelt dat grote verhaal van taal en mens in zijn boek Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving . Het is een boek dat sprankelt van liefde voor taal, op meerdere niveaus: liefde voor het onderwerp én plezier in het taalgebruik. Wonderlijk verlaagd strottenhoofd Liefde voor het onderwerp heeft Van de Velde zeker. Hij laat de grote lijnen van de taalwe...
Meer lezen