Italo Svevo. Zeno's Conscience. London: Penguin, 2001 (La coscienza di Zeno,1923).

Italo Svevo. Zeno's Conscience vertaling: William Weaver.

Jezelf begrijpen, hoe doe je dat? Een manier is: door van alles over jezelf op te schrijven, hoe weinig vleiend dat ook is. Dat is de methode die Zeno Cosini kiest in dit boek, daartoe aangespoord door zijn psychoanalyticus. Een andere manier is: door romans te lezen en te zien in hoeverre het spiegels zijn.

La coscienza di Zeno is, zoals ik het lees, in de eerste plaats een roman over zelfbedrog. Zeno is daar op een bepaalde manier een meester in. Van vrijwel iedere sigaret die hij opsteekt maakt hij zichzelf wijs dat het zijn laatste is. Als hij een minnares neemt, maakt hij zichzelf wijs dat zij degene zou moeten zijn geweest die hem van zijn ontrouw had afgehouden. Als hij de begrafenis van zijn goede vriend en zwager vergeet, maakt hij iedereen en zichzelf wijs dat hij het geld moest terugverdienen dat die vriend vlak voor zijn zelfmoord op de beurs verloren had.

Tegelijkertijd maakt Zeno zichzelf weinig wijs: anders zou hij zijn zelfbedrog niet zo scherp kunnen laten zien. Zijn 'bekentenissen' laten zien hoe ingewikkeld zelfbegrip en zelfbedrog in elkaar zitten. Het boek is een duizelingwekkend verhaal van het tamelijk gewone leven van een tamelijk gewoon man; een man die zich als hij redelijk oud is ervan laat overtuigen om in analyse te gaan, maar die er gaandeweg achterkomt dat die analyse onzin is. De analyticus laat zich om de tuin leiden met verzonnen herinneringen. Maar laat die analyticus zich eigenlijk wel om de tuin leiden? En waarom eindigt het boek met zo'n treurigstemmend, apocalyptisch doemscenario?

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.