Mark Twain. The Adventures of Huckleberry Finn.

Heel veel literatuur gaat over verhalen, heel veel literatuur gaat vooral over de manier waarop mensen zich bizar gaan gedragen omdat ze in boeken gelezen hebben dat het zo hoort: Don Quichotte en Madame Bovary zijn de bekendste voorbeelden, maar Tom Sawyer is er ook een. Hij wil alles volgens het boekje doen, dat wil in zijn geval zeggen: avonturenromans. En dat betekent weer dat alles zo ingewikkeld mogelijk moet gebeuren, precies volgens het boekje. Als de oude Jim uit zijn gevangenschap bevrijd moet worden, mag hij niet zomaar door de deur naar buiten lopen, maar hij moet per se eerst enkele wanhopige kreten in stenen bijtelen en daarna zich een weg naar buiten graven.

Tom Sawyer is niet de held van The Adventures of Huckleberry Finn — de titel zegt het al. Sterker nog, als Tom opduikt, wordt het boek een beetje vervelend, vooral omdat het daarvoor zo geslaagd was, met die ontroerende, subtiele schets van de relatie tussen Huck Finn en de 'neger' Jim. Huck die eigenlijk wel weet dat zijn 'geweten' hem voorhoudt dat hij de weggelopen slaaf Jim eigenlijk moet aangeven — want wat heeft diens baas hem eigenlijk ooit aangedaan? Maar die het toch niet doet, omdat hij besluit maar een slecht mens te blijven als Jim hem zijn enige vriend noemt. Huck die eigenlijk veel slimmer is dan de meeste bedriegers om hem heen, maar niet zo slim dat hij dat zelf in de gaten heeft.

In Amerika is er allerlei trammelant ontstaan vanwege het woord nigger dat zo vaak in het boek voorkomt en op taboes stuit. Die trammelant past in zekere zin wel bij Huckleberry Finn. Mensen die vinden dat zo'n boek zonder zo'n aanstootgevend woord uitgegeven moet worden, omdat het racistisch is, leven in zekere zin ook in een wereld waarin de idealen belangrijker zijn dan de realiteit, waarin alles moet gebeuren volgens het boekje, ook al zou het voor iedereen rustiger en praktischer zijn om je van die idealen op dit punt niet veel aan te trekken, bijvoorbeeld omdat er hogere idealen gediend moeten worden. Die mensen zijn eigenlijk de Tom Sawyers van deze wereld. Ik begrijp er niet veel van, maar dat komt waarschijnlijk omdat ik even onnozel ben als Huckleberry Finn.