Joseph Ratzinger (Benedetto XVI). L'infanzia di Gesù. Milano: Rizzoli, 2012.

De huidige paus is misschien wel voor alles een geleerde, een theoloog. Tijdens zijn pausschap heeft hij een uitgebreide studie gepubliceerd over Jezus, waarvan onlangs het derde deel verscheen, over de jeugd van Jezus.

Het is een rare combinatie, die van geleerde en paus. Je treedt toch wel op een wat vreemde manier in discussie met je collega-theologen: voor zover dat katholieken zijn ben je toch min of meer hun baas. En sowieso lezen er potentieel miljoenen vrome katholieken mee. Het exemplaar dat ik onder de kerstboom las behoort bijvoorbeeld aan mijn vrome schoonmoeder, die dezer dagen op bezoek is.

Ratzinger (zowel zijn burgerlijke als zijn kerkelijke naam staan op het omslag van deze editie) bespreekt in dit boek heel precies wat we weten over de jonge jaren van Jezus, Dat is natuurlijk niet zoveel: de evangeliën zijn bijvoorbeeld niet erg uitvoerig over de eerste jaren - wat wil zeggen zo'n beetje alles voor de laatste een of twee jaar.

Hoe halen we de waarheid uit die evangeliën? Ik geloof dat de combinatie van hoedanigheden die Ratzinger uitprobeert, zich hier wreekt. Een geleerde wil achter de waarheid komen, maar de paus weet natuurlijk wat de waarheid is. Zo bespreekt Ratzinger de twijfel die sommige theologen hebben geuit over het verhaal dat (de moeder) Maria een van Lucas' bronnen was voor zijn evangelie. Het moet wel zo geweest zijn, zegt de paus. Hoe kan Lucas anders zo precies geweten hebben hoender toeging bij de geboorteaankondiging van Jezus, inclusief wat Maria daarbij dacht? Maar dat is natuurlijk alleen een argument wanneer je gelooft dat die beschrijving letterlijk waar is en geen voor het verhaal toegevoegde tussenzinnetjes bevat.

Het is toch al vreemd om de paus zo in discussie te zien gaan over historische onderwerpen. Met hoeveel autoriteit hij zijn punten ook naar voren brengt, het suggereert toch dat de lezer zelf ook kritisch kan denken over zijn argumenten en daar bijvoorbeeld ook weleens wat tegenin kan brengen. Ik ben benieuwd wat mijn schoonmoeder daarvan gaat vinden.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.