Mieke Koenen. Dwars tegen de keer. Leven en werk van Ida Gerhardt. Amsterdam: Athenaeum, 2014.
Op de meeste van die vragen vind je geen antwoord in deze biografie en dat is omdat je de vragen wel kunt stellen maar niet beantwoorden. En speculatie over zulke vragen dus onzin zou kunnen zijn. Dwars tegen de keer is echt een modelbiografie. De hele tijd denkt de lezer, als die Gerhardts werk tenminste een beetje kent: oh, zit dat zo! Want voor een schrijfster die zo gekant was tegen al te veel openhartigheid leunt een opvallend deel van het werk feitelijk op biografische informatie – en dan heus niet alleen over haar problematische relatie met haar moeder. De hele tijd komt de lezer meer te weten over deze vrouw – wat er in haar te bewonderen is en waarover je je wenkbrauwen kunt optrekken, want Koenen weet daartussen voortdurend het juiste midden te bewaren.
Ida Gerhardt, een vrouw die het niemand makkelijk maakte en vooral zichzelf niet. Die met zoveel hart en zoveel ziel lerares was dat ze er in de laatste jaren van haar loopbaan steeds uitgeputter van raakte. Die met nog meer hart en nog meer ziel dichteres was zodat ze zelfs de schijn van kritiek op haar werk niet kon verdragen en nog tientallen jaren gekwetst was door het feit dat ooit haar familie niet voldoende blij was toen ze een literaire prijs kreeg. Die haar hele leven de herinnering met zich mee bleef dragen aan haar eigen leraar, Leopold, volgens haar een soort ongekend genie, de grootste dichter die Nederland ooit gekend had.
Ida Gerhardt, die soms net wat te heftig was over dingen die weinig mensen interesseren, maar die een ongekend gevoel had voor taal, voor het Nederlands en die daarin een paar van de mooiste dingen heeft gezegd. Dit boek maakt dat eens te meer duidelijk.
Reacties