Maarten 't Hart. Johann Sebastian Bach. Amsterdam: Arbeiderspers, 2018.

-
Maarten 't Hart weet enorm veel, onder andere over Bach, en Johann Sebastian Bach is daar een uitstalkast van. Het begint heel curieus: met een vergelijking van de manier waarop tal van Bach-biografen het eerste incident beschrijven dat we kennen: dat Bach was uitgevaren tegen een fagottist, deze een Zippelfagottist noemde, en dat de fagottist hem later een pak rammel heeft willen geven. Ik probeer nu de neutrale versie op te schrijven, maar door biografen is deze op allerlei manieren ingekleurd.

Dat is op zich een aardig gegeven, maar voor de aardigheid alleen werkt 't Hart het te veel uit. Het blijft maar doorgaan, steeds weer een andere, Queneauesque uitweiding over die Zippelfagottist. Terwijl al die biografische fragmenten nu ook weer niet zo interessant zijn.

Het probleem van de biografie over een groot componist wordt door 't Hart zo wel erg uitgekauwd: we kunnen er eigenlijk niks over zeggen, we weten niet, en wat we wel weten lost het raadsel van de muziek niet op. Er is geen biografisch detail aan te wijzen die 'verklaart' waarom Bach zulke bijzondere muziek schreef.

En toch: als je van Bach houdt, en van Maarten 't Hart, blijf je lezen. Er is in onze literatuur niemand zo autenthiek en raar zichzelf als 't Hart. Hij houdt van al die rare details en zal ze de lezer dan opdiepen ook. Een verademing tussen alle soepele en probleemloze proza dat je de hele dag krijgt voorgeschoteld. Hier doet iemand wat hij wil!

Reacties

Koen zei…
Dat uitgekauwde fragment over Geyersbach vond ik dan wel weer leuk :) Dit vond ik er verder van https://casakoen.wordpress.com/2018/04/12/bach-en-t-hart/
17 april 2018 om 12:09
Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Freek Van de Velde. Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. Lannoo Campus, 2024.

-
Afbeelding
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, uiteindelijk het verhaal van wie en waar wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te vergeten, over onszelf als individu? Er is bijna geen serieus verhaal over de mens te vertellen zonder op zijn minst de taal aan te raken — en natuurlijk al helemaal niet zonder taal te gebruiken. De bekende Leuvense taalkundige Freek Van de Velde vertelt dat grote verhaal van taal en mens in zijn boek Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving . Het is een boek dat sprankelt van liefde voor taal, op meerdere niveaus: liefde voor het onderwerp én plezier in het taalgebruik. Wonderlijk verlaagd strottenhoofd Liefde voor het onderwerp heeft Van de Velde zeker. Hij laat de grote lijnen van de taalwe...
Meer lezen

Jan Oegema, Keizersdrama. Lucebert opnieuw, 2024

-
Afbeelding
  Als ik eerlijk ben, kon ik de dreun in februari 2018 niet goed navoelen. Ik kende  Lucebertkenners, en ik kon zien hoe ontdaan ze waren door het nieuws dat de dichter tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland fascistische en antisemitische taal had uitgeslagen in brieven aan een Amsterdams meisje. Maar waarom ze zo ontdaan waren, dat kon ik toch niet goed navoelen. Jan Oegema was een van de ontdanen. Niet een die ik ken, maar iemand die duidelijk in diezelfde kring zat. Iemand voor wie Lucebert niet alleen een groots dichter was maar kennelijk ook iemand aan wie je grootse morele kwaliteiten moest toeschrijven, een ziener, ook in politicis.   Hij heeft nu van de dreun iets heel opmerkelijks gemaakt: een studie van Lucebert, zijn zoveelste studie van het oeuvre van de dichter, maar nu een met nieuwe ogen. De ogen die de antisemitische woorden ook hebben gezien. Oegema laat zien hoe precies die onthulling het voor hem mogelijk maakt om met name het late werk van de dich...
Meer lezen