Erik Jan Harmens. Kom. Lebowski, 2019.

 

Het is goed beschouwd heel raar dat uitgeverij Lebowski het bestaat om de gedichten van Erik Jan Harmens zo als een bundeltje in de winkel te leggen: hier zijn gedichten, kijk maar wat je ermee doet. Ik had de bundel gekocht en ik wist niet wat ik ermee aanmoest, die ijle, langwerpige verzen met steeds maar een paar woorden op een regel, en allerlei woorden die met k (kracht, kut, kan) beginnen afgekort tot k, zoals er ook t wordt gebruikt voor het. 

Je moet die gedichten ook niet lezen, je moet ze horen voorlezen, en wel door Harmens zelf. kom is in de eerste plaats een luisterboek: dan hoor je het ritme dat verwant is aan dat van aftelrijmpjes (het eerste gedicht verwijst daar volgens mij ook naar), en laat je je meeslepen door het spel met alle mogelijke betekenissen van kom, dwingend een wereld in van verdrietige seks, gele hesjes en blauwgesausde witte kamers.

Erik Jan Harmens lezen is je laten besproeien met taal, met fascinatie voor de taal – de taal van de straat en van de Hogere Dichtkunst, en dat door elkaar gemengd, en voort maar weer op die vierkwartsmaat die de gedichten veel meer lijkt te structureren dan die korte regels.

Het eigenaardige van die voordracht, de extra dimensie zo je wilt, is dan ook nog dat in de tekst een obsessieve stem klinkt, obsessief over relaties, over het leven, maar dat Harmens' eigen stem helemaal niet obsessief is, eerder een beetje vriendelijk-onthecht. De stem in het gedicht heeft het over hoeren, maar dat ligt Harmens ongemakkelijk in de mond. Ook dat timbre hoort erbij.

Of nee, zo zonder woordbeeld is het natuurlijk niet. Die afkortingen en die bewuste me spelling voor het bezittelijk voornaamwoord, en al dat wit aan de rechterkant van de pagina's, die horen er natuurlijk ook bij. Ik kan me eigenlijk geen eerdere bundel herinneren die je moet zien én horen, geen dichtkunst die zich er zo bewust van lijkt te zijn dat ze klank én beeld is. 

kom zou eigenlijk gebundeld verkocht moeten worden, het luisterboek en het leesboek. Iedere andere vorm doet de bundel geen recht.