Esther Gerritsen. De terugkeer. De Geus, 2020.

 

Kunstenaars zeggen wel dat ze met hun werk een bepaald verschijnsel 'onderzoeken'. In die zin is Esther Gerritsens roman De terugkeer een psychologisch onderzoek naar het verschijnsel herinnering. Het is het verhaal van een inmiddels volwassen broer en zus van wie de zwaar depressieve vader tijdens hun jeugd om het leven is gekomen, en wier moeder aan het dementeren slaat.

Ik houd erg van het werk van Gerritsen juist vanwege de pyschologische dimensie, en haar lef om personen voor het voetlicht te brengen die je in de literatuur minder vaak tegenkomen – mensen die niet per se de universiteit hebben gedaan en zich spits uitdrukken. Maar in dit geval studeert de zus archeologie. Ja, ook nog archeologie; in een boek over herinneringen, en voor een passage dat ook in haar eigen leven aan het graven is. Haar broer, die meer bezig is alles aan de oppervlakte netjes te houden, is hovenier.

Het boek is daarmee wat schetsmatig, en als het een onderzoek is, vrees ik dat Gerritsen niet heel veel heeft ontdekt, deze keer. Het geslaagdst en het interessantst is, vind ik, eigenlijk de oom van de broer en de zus, een broer van hun vader, iemand die ontzettend gedienstig is en altijd wil helpen. Hij blijkt daarin uiteindelijk ook heel ver te gaan. Een interessant en intrigerend detail is ook dat hij ooit heel succesvol was op een bank en toen besloot om (ook al) hovenier te worden. Maar helaas is hij slechts een bijfiguur. 

Een naar personage vind ik dan weer de dode vader, die af en toe commentaar geeft. Het is mij onduidelijk wat dat commentaar toevoegt.

En dan heb ik ook nog wat te klagen over de stijl. De alinea's zijn meestal wel heel kort, en het klinkt daarom in ieder geval in mijn hoofd wel erg brokkelig. Ik houd erg van Esther Gerritsen, ik heb dit boek ook helemaal uitgelezen, dus ik wil haar volgende boek ook wel lezen – maar ik hoop dat het een ander boek zal zijn dan De terugkeer.