Alessandro Barbero. Dante. Laterza, 2020.
Dante van Alessandro Barbero is een boek dat in het Nederlands niet zo snel zou verschijnen: een boek van een historicus die bekend is van radio en tv en die naar aanleiding van een jubileumjaar en een boek schrijft over een literator. Ik kan me in ieder geval geen recent voorbeeld voor de geest halen. (Maarten van Rossem die een boek schrijft over Vondel.)
Maar het zou ook op een andere manier ondenkbaar zijn: het is een populair boek, het lag in grote stapels in de kleine boekwinkel in het provinciestadje waar ik het kocht, maar het is volkomen onleesbaar. De stijl is die van Italiaanse intellectuelen, accoord: lange zinnen zonder zich veel te bekommeren om de arme lezer. Maar daarvan zou je nog kunnen zeggen – dat zijn die lezers nu eenmaal gewend.
Maar Dante is een omgevallen boekenkast. Het vertelt nauwelijks het verhaal van Dante, maar vooral het verhaal van die historicus zegt dit en die historicus zegt dat. Heeft hij zijn eeuwige geliefde Beatrice voor het eerst gezien toen hij acht was? Hier is wat X denkt, hier is wat Y denkt, hier is wat Z denkt. Woonde ze inderdaad in de buurt? Hier zijn nog wat opinies van nog wat historici. Op geen enkele manier komt Dante daarmee tot leven.
Dan begint het boek ook nog met een uitgebreide discussie van Dantes achtergrond. Was hij nu wel of niet van Florentijnse adel? Ook hier een parade van opvattingen, maar geen genade voor de lezer die helemaal geen boek over Dante begon te lezen zonder veel belangstelling voor de vraag of deze van Florentijnse adel was.
En op deze manier kom je eigenlijk ook niet veel te weten over het waarschijnlijk zeer boeiende verhaal van het Dante-onderzoek. Daarvoor worden de opvattingen van geleerden uit allerlei eeuwen te veel zonder veel ordening behandeld: wat voor soort ontwikkelingen zijn hier geweest?
Het is een bestseller in Italië. Dat zal wel een culturele kloof zijn – of het zijn enkel de namen van de schrijver van de biografie en die van de gebiografeerde.
Reacties