Chimamanda Ngozi Adichie. Americanah. Alfred A. Knopf, 2013

-



Ergens in de rijke roman Americanah klaagt een personage over het feit dat mensen als je een roman leest vragen waar het over gaat. Alsof een roman altijd over maar één ding gaat!

Americanah gaat zeker niet over maar één ding. Het is het verhaal van twee jonge Nigerianen, een vrouw en een man, waarvan de eerste een aantal jaar naar Amerika gaat en de ander een aantal jaar naar Engeland. Ze blijven aan elkaar denken en als ze eenmaal beiden terug zijn in Lagos krijgen ze een verhouding. Maar dat is alleen maar – heel, heel kort – het verhaal en ik geloof niet dat het daar over 'gaat'. Je zou misschien kunnen zeggen dat het over racisme gaat, want daarover wordt veel gepraat en gedacht: het diepgewortelde racisme in Amerika, het wat ontspannener maar nog altijd aanwezige racisme in Engeland, de afwezigheid ervan in Nigeria. Ifemelu, de vrouw, schrijft er haar blogs over, verschillende mensen kijken er verschillend tegenaan. Het boek bevat er satirische beschouwingen over, bijvoorbeeld over de zeer precieze witte Amerikaanse vrouw die iedere zwarte vrouw 'beautiful' noemt, ook als ze lelijk is.

Het boek gaat net zo goed ook over de liefde – Ifemelu en Obinze hebben ieder hun eigen zoektocht, net trouwens als veel andere figuren in het boek. Wat is liefde? Hoe bepaal je dat iemand een geschikte partner is?

Maar voor mij, sorry hoor, is het ook een boek over taal. Over het accent van vrijwel alle personages wordt wel wat gezegd, en iedere manier van spreken wordt genoteerd (ik heb ook deels een audioboek gehoord waarin de actrice op een wonderbaarlijke wijze allerlei Britse, Afrikaanse en Amerikaanse accenten tevoorschijn toverde in de dialogen). Ook wordt de manier van dingen vertellen in blogs nadrukkelijk gesteld tegenover die van romans (er zijn integrale blogs opgenomen in het boek). De taal bepaalt je identiteit, Americanah is een in die zin een sociolinguïstische roman. Ifemelu doet de eerste paar jaar haar best om Amerikaans te leren spreken, maar houdt daar op een bepaalde dag radicaal mee op als ze beseft dat haar accent mensen doet denken dat ze haar hele leven in Amerika heeft gewoond.

Zoals ook de manier waarop Yoruba en Igbo in Nigeria met elkaar omgaan wordt gerelateerd aan hun taal. De Igbo schamen zich voor de hunne, terwijl de Yoruba veel zelfbewuster zijn.

Americanah is met dat alles een rijk boek, een slim boek, een fijn boek, en een boek om nog lang over na te denken.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Paul Celan. Verzamelde gedichten. Amsterdam: Meulenhoff, 2003.

-
Afbeelding
Met een vertaling van Ton Naaijkens. Dit is het verslag van een mislukking. Paul Celan is een groot dichter die ook in Nederland gerespecteerde liefhebbers heeft, en door een van hen, de hoogleraar Duits en vertaalwetenschap Ton Naaijkens, in het Nederlands is vertaald. Celans verhaal - dat van een Duitstalige Roemeense Jood die na de oorlog het Duits opnieuw moest uitvinden om een glimp de verschrikkingen op te kunnen schrijven - is indrukwekkend, en zijn Verzamelde gedichten zijn in het Nederlands ongehoord prachtig opgeschreven. Maar het boek ziet er ook uit als een brok geblakerd beton, en het is me niet gelukt om er doorheen te breken. Ik begrijp niet wat ik als lezer verondersteld wordt te doen met een gedicht als: Das umhergestossene Immer-Licht, lehmgelb, hinter Planetenhäupten Erfundene Blicke, Seh- narben, ins Raumschiff gekerbt, betteln im Erden- münder. (Het alle kanten op gestoten steeds licht, leemgeel, achter planetenhoofden. Bedachte blikken, kijk- krasse
Meer lezen

Walt Whitman. Leaves of Grass. Grasbladen. Amsterdam: Em. Querido, 2005 (1855).

-
Afbeelding
Vertaling: Huub Beurskens, Anneke Brassinga, Tsead Bruinja, e.a.. 'I celebrate myself' is de eerste regel van Walt Whitman's beroemde bundel Leaves of Grass uit 1855, die een paar jaar geleden, toen de bundel inmiddels 150 jaar oud was, in het Nederlands vertaald werd door 22 dichters. 'Ik bejubel mijzelf' is bijvoorbeeld de vertaling van de eerste regel, gemaakt door Anneke Brassinga. Ik bejubel mijzelf? Daaruit blijkt weinig uit de rest van de bundel, dat eerder een viering is van zichzelf, en dan vooral als zichzelf als een van de vele, vele, vele voorbeelden van hoe prachtig en groot en wijds en gevarieerd is. Whitman viert zichzelf, omdat hij leeft en daarmee deel kan hebben aan alles wat er is. Als Brassinga de enige vertaler was geweest, was die eerste regel misschien een reden geweest om het boek snel in een hoek te gooien: hier is iemand aan het woord die iets anders leest dan ik. Maar nu weet je dat er nog 21 kansen zijn, en lees je door. De mooiste vert
Meer lezen

Raoul de Jong. Jaguarman. Mijn vader, zijn vader en andere Surinaamse helden. Amsterdam: De Bezige Bij, 2020.

-
Afbeelding
  Jaguarman  is misschien wel het meest ambitieuze boek dat er dit jaar verschenen is. Raoul de Jong probeert er geloof ik niets minder in dan de zin van het leven te doorgronden.  Hij doet dat door een zoektocht naar de wortels van zijn vader – een Surinaamse man, die Raoul nauwelijks gekend heeft en nauwelijks kent –, en dat op twee niveau's: door een reis te maken naar Suriname, op zoek naar Jaguarman,  een mythische voorouder van zijn vader, die zichzelf in een jaguar kon veranderen; en later door zeven dagen in zijn Rotterdamse appartement in retraite te gaan volgens de regels van de winti.  Maar hij wil in Suriname niet alleen zijn vader of de jaguarman leren kennen, maar het leven zelf. Hij lijkt veel meer aangetrokken tot het regenwoud dan tot de stad, zoals hij ook meer aangetrokken lijkt tot de caraïben en de marrons dan tot de creolen. Hoe leef je samen met die wilde, op het eerste gezicht zo wrede natuur? Maar het boek wil nog meer zijn, een beschrijving van de geschied
Meer lezen