Simone Atangana Bekono. Marshmallow. Arbeiderspers, 2024.

-

 



Het lijkt me heel lastig om een negatieve bespreking van Marshmallow van Simone Atangana Bekono te schrijven, en dat komt niet door de kwaliteiten van de bundel. Ik denk dat iedereen die zoiets zou willen schrijven, bang zou zijn voor de reactie: oh, maar jij hebt er niets van begrepen. 

Ik heb in ieder geval geen recensie gelezen waaruit ik de indruk kreeg dat de recensent dacht dat hij begreep wat de dichter nu eigenlijk wilde met deze bundel. Waarom staan deze woorden bij elkaar in gedichten, waarom staan deze gedichten bij elkaar tussen een rood voorplat en een al even rood achterplat?

Intellectueel zijn ze lastig te begrijpen, er blijft veel ongezegd. Ik weet niet of je je echt emotioneel kunt laten meeslepen door de beelden.

Sommige gedichten behandelen het binnentreden in een onheilspellende ruimte. Bijvoorbeeld niet goed III:

je loopt door het strokengordijn en je bent er weer
maar wie zijn dat? je respecteert ze niet
die mensen op de bank

je loopt door het strokengordijn om zo te betreden
je loopt door het strokengordijn dat van plastic is
dik en smoezig en bekrast door tassengespen
betreedt wat ruikt als een abattoir
omdat er opengesneden / uitgestort te bederven ligt
dik en smoezig en bekrast door horloges en dronken ogen

is het een vierkante kamer?
is het L-vormig met geheimzinnige appendix
is het een trillend platform omringd door muren
bladerend bol behang en vol van gassen
een koeachtige engelachtige groep ogen
die vochtig toekijkt? 

[...] 

Het is een horrorgedicht: ook in horror hoef je niet per se alles te begrijpen maar wordt je overladen met onaangenaamheden en is juist de onbegrijpelijkheid van een en ander deel van het effect. De je in dit gedicht lijkt in eerste instantie vertrouwd met de ruimte: ze is er weer, maar in de derde strofe worden ineens zulke elementaire vragen gesteld dat je je afvraagt of ze de ruimte echt wel kent. En behoren die 'koeachtige engelachtige' ogen toe aan de mensen op de bank, die mensen die niet gerespecteerd worden (en waarom worden die eigenlijk niet gerespecteerd)?

Voor mij wordt zo'n passage bovendien gedragen door het woord strokengordijn, dat ik niet alleen nooit in een gedicht ben tegengekomen (denk ik), maar dat ook in het dagelijks leven volgens mij nauwelijks wordt gebruikt – al is het er wel de handelsterm voor. Dat dit strokengordijn bekrast is, door tassengespen en/of horloges, maakt het voor mij af.

Als ik eerlijk ben, weet ik niet of ik de rest van mijn leven zal blijven rondlopen met de gedichten in Marshmallows. Daarvoor blijf ik als lezer te veel buitengesloten uit de kamer. Maar een slechte recensie zou ik er zeker niet over schrijven – daarvoor ervaarde ik dan bij het lezen weer te veel.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Jan Oegema, Keizersdrama. Lucebert opnieuw, 2024

-
Afbeelding
  Als ik eerlijk ben, kon ik de dreun in februari 2018 niet goed navoelen. Ik kende  Lucebertkenners, en ik kon zien hoe ontdaan ze waren door het nieuws dat de dichter tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland fascistische en antisemitische taal had uitgeslagen in brieven aan een Amsterdams meisje. Maar waarom ze zo ontdaan waren, dat kon ik toch niet goed navoelen. Jan Oegema was een van de ontdanen. Niet een die ik ken, maar iemand die duidelijk in diezelfde kring zat. Iemand voor wie Lucebert niet alleen een groots dichter was maar kennelijk ook iemand aan wie je grootse morele kwaliteiten moest toeschrijven, een ziener, ook in politicis.   Hij heeft nu van de dreun iets heel opmerkelijks gemaakt: een studie van Lucebert, zijn zoveelste studie van het oeuvre van de dichter, maar nu een met nieuwe ogen. De ogen die de antisemitische woorden ook hebben gezien. Oegema laat zien hoe precies die onthulling het voor hem mogelijk maakt om met name het late werk van de dich...
Meer lezen

Freek Van de Velde. Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. Lannoo Campus, 2024.

-
Afbeelding
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, uiteindelijk het verhaal van wie en waar wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te vergeten, over onszelf als individu? Er is bijna geen serieus verhaal over de mens te vertellen zonder op zijn minst de taal aan te raken — en natuurlijk al helemaal niet zonder taal te gebruiken. De bekende Leuvense taalkundige Freek Van de Velde vertelt dat grote verhaal van taal en mens in zijn boek Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving . Het is een boek dat sprankelt van liefde voor taal, op meerdere niveaus: liefde voor het onderwerp én plezier in het taalgebruik. Wonderlijk verlaagd strottenhoofd Liefde voor het onderwerp heeft Van de Velde zeker. Hij laat de grote lijnen van de taalwe...
Meer lezen