Aimée de Jongh / William Golding. Lord of the Flies / Heer van de vliegen. Scratch, 2024

-

 


Ik denk dat het veertig jaar geleden is dat ik Lord of the Flies las, het was een verplicht boek op de middelbare school. Wat heeft de docent daarmee willen zeggen? Het boek was toen ongeveer dertig jaar oud. Het is nu dichterbij dan ooit: het verhaal over hoe kinderen, zélfs kinderen, kunnen verwilderen in een zinloos spel van onderlinge oorlogszucht en agressie. Het begint als kinderspel, als een geintje, de gruwelen worden allemaal begaan door kinderen die bij het eerste zicht op een volwassene letterlijk beginnen in snikken uitbarsten.

Ik las het nu als graphic novel, gemaakt door Aimée de Jongh. Het is misschien niet ook nog eens veertig jaar geleden voor ik voor het laatst een graphic novel las, maar heel veel verschil zal het niet maken. Ik ken het genre dus eigenlijk niet, en kan het nauwelijks lezen. Ik kijk soms met verbazing naar de techniek.

Hoe je soms drie heel sterk op elkaar lijkende schetsmatige plaatsjes op één pagina kijkt, laten we om aan te geven dat twee jongens naar elkaar kijken en hun gezicht langzaam vertrekken, in plaats van één groot plaatje waarin die scene staat en dan met wat meer detail getekend. Maar dat komt denk ik doordat die drie plaatjes duidelijk bedoeld zijn om tijdsverloop weer te geven, en ik dat tijdsgevoel niet krijg omdat ik er niet aan gewend ben om het op deze manier te lezen. 

Toch begon het boek me gaandeweg wel te grijpen, juist ook om deze vorm. Het voordeel van zo'n graphic novel is natuurlijk dat er niet al te veel hoeft te worden gezegd, en daardoor kom je misschien toch wel beter in de wereld van die kinderen dan in het verzorgde Engelse proza van Golding. Bovendien heeft de tekenstijl iets van de stripverhalen voor kinderen, en dat maakt het verhaal op het eerste gezicht onschuldig – waardoor de gruwelijke boodschap beter aankomt. Vooral Piggy is meer een Engels kostschooljongetje dan hoe ik me hem ooit heb voorgesteld – een Billy Turf die ongelukkig aan zijn einde komt.

Die boodschap is dat we tot alles in staat zijn. En moet je nu eens om je heen kijken.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Safae el Khannoussi. Oroppa. Pluim, 2024.

-
Afbeelding
  Een van de dingen die ze je niet vertellen als ze je leren lezen: dat je er als oudere plezier aan kunt leven omdat je je dan alsnog kunt laten overrompelen door de jeugd. Door de levenslust, de vertellust, de inventiviteit, de kracht van jonge schrijvers. Dat je je als 57-jarige op sleeptouw kunt laten nemen door een 30-jarige schrijver. Door Safae el Khannoussi bijvoorbeeld, met haar roman Oroppa. Het boek is al op veel plaatsen bejubeld, en het trekt je dan ook vanaf de eerste zinnen mee: De zoveelste schreeuw sneed door de kamer. Maar deze was anders. Op het bed lag de doodverklaarde met opengesperde ogen en mond, haar handen verkrampt in de lucht. De doodsreutel steeg op van het lichaam, klanken als rollend puin, een stem op straat vroeg om een aansteker en de stervende vrouw begon te schudden, te schudden alsof ze om een grap lachte. Salomé Abergel, geboren als Salma Abergel, in een voor haar lang vervlogen wereld nu bevolkt door nieuwe gezichten, krijste zichzelf terug de ...
Meer lezen

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Doortje Smithuijsen. Kapitalisme is seksisme. Podium, 2024.

-
Afbeelding
  Dat er ook in deze tijd en ook voor jonge vrouwen nog van alles onrechtvaardig is in onze samenleving, dat laat Doortje Smithuijsen heel duidelijk zien in Kapitalisme is seksisme . Voor iemand, voor een man, die al heel lang weinig met vrouwen van vroeg in de dertig te maken heeft, zijn het onthullende verhalen over hoe ook deze vrouwen zich nog altijd op hun uiterlijk beoordeeld weten, hoe ze denken dat ze in vrijheid allemaal tegelijkertijd dezelfde neiging krijgen om minder te gaan werken, hoe ze zich laten aanpraten dat ze geen compleet leven hebben zonder man en kinderen. Ik werd wel een beetje afgeleid doordat Smithuijsen dat allemaal verbindt aan het kapitalisme. De maatschappelijke druk die vrouwen ervaren is volgens haar een kapitalistische druk. Ik zie weinig goeds in het kapitalisme, maar waarom dat hier een rol zou spelen, wordt mij niet duidelijk. Ja, in de achttiende eeuw moesten vrouwen thuisblijven om voor de kinderen te zorgen, zodat de mannen al hun krachten ko...
Meer lezen