Anne Louise van den Dool. Ontbindende voorwaarden. Querido, 2024.

 

Poëzie heeft allerlei functies, daarin lijkt het wel op proza. Een van de specifiekerer functies van poëzie is om bepaalde taal uit zijn context te lichten, haar in een vitrine te plaatsen zodat we haar beter kunnen bekijken.

In haar bundel Ontbindende voorwaarden doet Anne Louise van den Dool dat met de taal rondom de huizenverkoop. Wie denkt daar ooit over na? Toch komen heel veel mensen er af en toe mee in aanraking, zeker in Nederland, waar relatief veel mensen in een koophuis wonen. Zelfs sommige dichters, blijkbaar! (Van den Dool is van 1993, dat is tegenwoordig zelfs best jong om je al de aanschaf van een woning te kunnen permitteren.)

Af en toe lijkt het satire, en misschien zelfs wel wat gemakzuchtige satire, zoals in Bezichtiging, dat zo begint:

maak u klaar voor de bezichtiging van een 
uiterst charmant en instapklaar object

voor de vraagprijs van slechts
zevenhonderdduizend euro kosten koper
(u vertelt zich niet in de nullen)
bieden wij u
een portiekflat van veertien vierkante meter
en externe bergruimte van circa drie
toegankelijk voor mindervaliden
een plat dak vrij van isolatiematerialen
woonkamer badkamer apart toilet
gelegen op de zestiende woonlaag
cv-ketel uit negentienvierenzeventig
energielabel g

Haha, heel veel geld voor heel weinig. Dat energielabel g met name, dat is wel heel flauw.

Aan de andere kant: het woord instapklaar blijkt wel degelijk makelaarstaal. 

Toch woelen er onder die wat voor de hand liggende kritiek op de huidige woningmarkt nog wel andere dingen. Een intrigerend aspect zijn de voornaamwoorden. De bundel begint met een gedicht over ik (met de mooie regel 'mijn naam is de eerste plek waar ik woon'), daarna komt bovenstaand gedicht over u, maar de gedichten die hier weer op volgen gaan allemaal over we. Het gedicht 'Overbod':

om onze kansen te vergroten moeten we niet alleen
al onze eisen laten varen maar ook
een mooie brief schrijven
waaruit blijkt dat dit zogezegd
ons droomhuis is

Zeker voor jonge mensen zoals Van den Doel is het kopen van een (eerste) huis ook een belangrijke stap in je leven omdat je voor het eerst samen een we wordt. Samen neem je de verantwoordelijkheid voor het huis, voor de toekomst waar dat huis voor staat. Veel mensen gaan natuurlijk samenwonen – ze hebben geen samenlevingscontract, geen kinderen, alleen dat huis.

Op een bepaald moment, als het huis eenmaal is gekocht, en de eerste wrevel begint op te spelen, valt het we toch weer uit elkaar in een ik en een je. In het gedicht 'Ondergroei':

de mate van ondergroei wordt bepaald
door de dichtheid van het kronendak
het roept de vraag op of je mij beschermt
als een berk of een amerikaanse eik
of jour bebladering zich meer laat vergelijken
met die van een zachte moeder
of een geschoffeerd kind

Daarna gaan de gedichten toch weer over op een onverbrekelijk we. Ontbindende voorwaarden is een bundel over relaties, want het hele mensenleven gaat over menselijke relaties.