Vonne van der Meer. Laatste seizoen. Contact, 2002.
Een van de wonderlijke aspecten van het schrijverschap van Vonne van der Meer is dat het zo aards is. Van der Meer beschrijft gewone mensen met een gewone baan tijdens een vakantie op Vlieland. Ze beheerst bovendien een stijl die heel geraffineerd is in zijn eenvoud. Zo begint het eerste verhaal van Laatste seizoen (2002):
Het moest zo lang mogelijk een verrassing blijven. Tot nu toe was dat aardig gelukt: pas in de buurt van Alkmaar had hij geraden dat ze naar de Afsluitdijk reden. In Friesland kon ze nog suggereren dat ze naar een van de meren gingen, of naar een plaatsje in de weilanden met de oosterse naam Pingjum. Bij de afslag naar Harlingen begon hem iets te dagen: 'Terschelling of Vlieland'.
Hoewel dit stukje geschreven is vanuit een vrouw (zij is degene die de verrassing heeft voorbereid, zij is degene die constateert dat het 'tot nu toe' aardig gelukt is), komt het woord ze pas voor nadat hij eerder is voorgekomen. De man staat voorop, de spanning van een nog verliefde vrouw die iets heeft voorbereid waarvan ze weet dat haar man ervan zal genieten wordt in een paar zinnen opgezet.
Laatste seizoen is het laatste deel van een trilogie waarvan Eilandgasten het eerste en De avondboot het tweede is. Ik ken geen andere voorbeelden van trilogieën van verhalenbundels. De boeken worden ook wel verkocht als romans, en dat komt dan weer doordat de verhalen verknoopt zijn met elkaar: ze spelen zich allemaal af in hetzelfde huisje, Duinroos. In Laatste seizoen hebben maar liefst drie verhalen rechtstreeks met elkaar te maken: in het eerste blijkt de verliefde vrouw haar man per ongeluk te leiden aar het huisje waar hij het vorig jaar heeft uitgemaakt met zijn vorige vriendin, ter ere van de nieuwe – maar niet zonder nog een keer met haar naar bed te zijn gegaan. Dat verhaal kennen we uit De avondboot. In het vijfde verhaal komt ook die vriendin weer terug, Martine: zij zat in Eilandgasten óók al in het huisje (ze is er dus nu voor de derde keer), toen samen met een dochter van haar vriendin, die ze van abortus heeft afgehouden. Nu komt ze terug met het kind van die dochter van die vriendin. En wordt eindelijk gelukkig verliefd.
Ik zei het al: het zijn gewone mensen die gewone dingen meemaken, zij het dat Martine misschien wat veel gewone dingen meemaakt.
Het is intrigerend dat zo'n aardse schrijfster tegelijkertijd misschien wel de bekendste katholieke schrijfster van Nederland is. Alleen helemaal aan het einde van Laatste seizoen raakt heel even aan het hogere, maar ook dat weer op een volkomen aardse manier. De werkster die het huisje altijd schoonmaakt ontdekt dat het geheime kamertje in het huis – menigeen heeft al vergeefs aan de deur gemorreld waarop Privé stond – ineens open staat. Het blijkt helemaal leeg, en de lezer wordt langzaam duidelijk dat de vrouw misschien wel aan haar einde is:
Te moe.
Te moe om te bedenken wie er vandaag voorgoed het eiland verlaat, en waarom niemand mij meer iets vertelt. Het doet er ook niet toe, ik zit hier goed, nog even. Ik voel het, dit is zo voorbij.
Van 'het moest zo lang mogelijk een verrassing blijven' tot 'dit is zo voorbij': het aardse leven in een notendop.
Reacties