Andrew Wilson. Hitler. Een korte biografie. Utrecht: Het Spectrum, 2012.

-
Wie was Hitler? Volgens Andrew Wilson moet we onderscheid maken tussen de jonge Hitler en de oudere Hitler. De eerste twintig, dertig jaar van zijn leven was Adolf Hitler vooral een niksnut, die nooit echt werkte, nergens echt talent voor had en nooit iets zou bereiken. In de tweede helft van zijn leven veranderde hij in een maniak, een man die bij het minste of geringste als een waanzinnige begon te brullen.

In dit boek zet de Engelse schrijver Wilson nu eens op een rijtje wat we weten over de vreselijke ramp die de mensheid overkomen is. Zijn visie is gezond en genadeloos: je moet zelf wel helemaal gestoord zijn om deze idioot ooit als je held te kiezen.

Toch blijven er, bij zo'n betrekkelijk kort boekje, toch altijd vragen. Waar kwam nu precies dat rabiate antisemitisme vandaan? Er lijken in de biografie van Hitler weinig aanleidingen zijn geweest voor jodenhaat en in zijn jeugd zijn er ook weinig zaken die er op wijzen. Maar in Mein Kampf kondigt hij ineens aan wat voor verschrikkelijke dingen hij van plan was. Wilson wijst er bovendien verschillende keren op hoe onlogisch dat antisemitisme was — de joden werd verweten dat ze kapitalisten waren én dat ze als communisten het kapitalisme ten val probeerden te brengen. Maar hoe paste dat dan allemaal in een hoofd dat vervolgens zo gedetailleerd ging werken aan een Endlösung?

Je kunt het Wilson ook niet verwijten dat hij het antwoord niet weet. Niemand weet het, we staan voor een groot en duister raadsel.

Reacties

Achille van den Branden zei…
Over de oorsprong van Hitlers antisemitisme heeft Peter den Hertog een zeer leesbaar en voorzichtig boek geschreven.
21 april 2012 om 03:32
Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Jan Oegema, Keizersdrama. Lucebert opnieuw, 2024

-
Afbeelding
  Als ik eerlijk ben, kon ik de dreun in februari 2018 niet goed navoelen. Ik kende  Lucebertkenners, en ik kon zien hoe ontdaan ze waren door het nieuws dat de dichter tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland fascistische en antisemitische taal had uitgeslagen in brieven aan een Amsterdams meisje. Maar waarom ze zo ontdaan waren, dat kon ik toch niet goed navoelen. Jan Oegema was een van de ontdanen. Niet een die ik ken, maar iemand die duidelijk in diezelfde kring zat. Iemand voor wie Lucebert niet alleen een groots dichter was maar kennelijk ook iemand aan wie je grootse morele kwaliteiten moest toeschrijven, een ziener, ook in politicis.   Hij heeft nu van de dreun iets heel opmerkelijks gemaakt: een studie van Lucebert, zijn zoveelste studie van het oeuvre van de dichter, maar nu een met nieuwe ogen. De ogen die de antisemitische woorden ook hebben gezien. Oegema laat zien hoe precies die onthulling het voor hem mogelijk maakt om met name het late werk van de dich...
Meer lezen

Freek Van de Velde. Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. Lannoo Campus, 2024.

-
Afbeelding
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, uiteindelijk het verhaal van wie en waar wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te vergeten, over onszelf als individu? Er is bijna geen serieus verhaal over de mens te vertellen zonder op zijn minst de taal aan te raken — en natuurlijk al helemaal niet zonder taal te gebruiken. De bekende Leuvense taalkundige Freek Van de Velde vertelt dat grote verhaal van taal en mens in zijn boek Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving . Het is een boek dat sprankelt van liefde voor taal, op meerdere niveaus: liefde voor het onderwerp én plezier in het taalgebruik. Wonderlijk verlaagd strottenhoofd Liefde voor het onderwerp heeft Van de Velde zeker. Hij laat de grote lijnen van de taalwe...
Meer lezen