Homeros. Ilias. Wrok in Troje. Amsterdam: Athenaeum-Polak&Van Gennep, 2010.

Vertaling: Patrick Lateur

Ooit, in de begindagen van dit blog, schreef ik hier ook weleens over een film die ik had gezien. Daar ben ik mee opgehouden, onder andere omdat ik eigenlijk nooit een film zie. Maar in die tijd zag ik Troy, een film gebaseerd op de Ilias, die ik als volgt samenvatte: "Kling-klong ding-dong reng-deng BOEM! Shwoesh! Doing!"

Als je niet goed oplet, zou dat ook makkelijk de samenvatting kunnen zijn van de eerste pakweg achttien boeken van de Ilias zelf – er wordt menige speer door menige keel geragd, darmen worden uit buiken gescheurd en af en toe vliegen de bloedspatten in het rond.

Ik kan me voorstellen dat die scenes een deel van de aantrekkingskracht vormden voor lezers door de eeuwen heen – de Ilias als een bijzonder 'grafische' actiefilm. Tegelijkertijd vraag je je af waarom al dat bloederige gedoe de beschaafden onder hen niet afschrikte. Was Goethe geen enthousiaste lezer van Homeros? Wat vond hij dan van al die rondvliegende lichaamsdelen van dode doch aardige mensen?

Tegelijkertijd is de Ilias ook echt veel meer dan Troy. Op een bepaald moment, ik was me al maanden met horten en stoten door het boek heen aan het worstelen, ontdekte ik de truc: ik heb de afgelopen dagen alle resterende boeken aan mezelf voorgelezen. Dat gaat bijzonder prettig met deze mooie vertaling (in vijfvoetige jambe, het standaardritme voor het Nederlands) en ik raakte zo veel meer betrokken bij het boek. Het was maar goed dat er niemand bij was, want ik probeerde de verschillende rollen ook echt te spelen, dus het zal allemaal wel belachelijk geklonken hebben.

Maar ineens hoorde ik hoeveel ruimte er geschapen wordt door die Homerische vergelijkingen en verwijzingen naar de perikelen van de goden die de wereld ineens zoveel groter maken, en van de psychologie van de held Achilles die zich zo ongegeneerd laat gaan, eerst in zijn bittere wrok tegenover Agamemnon die een slavin van hem heeft afgepakt en dan tegenover Hektor die zijn beste vriend vermoord. Wat is het toch fijn dat ik in de tijd ná Homeros geboren ben, anders had ik de Ilias nooit kunnen lezen.