Fyodor Dostoyevsky. Crime and Punishment. London: Penguin, 2003 (1866)).

-
Vertaling: David McDuff

Dat Raskolnikov een misdadiger is, weet je ook wel zonder Misdaad en straf te lezen. Zijn naam staat gelijk aan 'moordenaar', en ik wist zelfs dat hij zijn moord pleegde om zich boven andere mensen te verheffen. Maar wat dit voor hem betekent, daarvoor moet je toch echt door die zeshonderdvijftig pagina's met vele honderden uitroeptekens heen.

Ik heb het boek gelezen als een boek over eenzaamheid. Raskolnikov wil zich met zijn daad boven de massa verheffen, hij wil een nieuwe Napoleon zijn, maar in feite isoliseert hij zich van alle andere mensen, omdat hij steeds erop alert moet zijn, niets van zijn misdaad te verraden. Iedere vriendschap moet hij wantrouwen of zelfs mijden, en ook zijn relatie met zijn moeder en zus raakt er heftig door ontregelt. Zoals ook de andere hele of halve misdadigers in dit boek zich buiten de groep plaatsen en daaraan tenonder gaan. Raskolnikov gaat overigens niet ten onder, want hij vindt uiteindelijk toch een mens die hem begrijpt of in ieder geval accepteert: Sonya, die hem tot in Siberië volgt uit een onbegrijpelijke liefde.

Interessant vind ik de negentiende-eeuwse fascinatie met Napoleon, die je bij meer schrijvers ziet; bij Stendhal bijvoorbeeld. Raskolnikov waant zich als hij zijn moord pleegt even groot als Napoleon. En zou die neerkijken op een dode meer of minder om zijn grote doel te bereiken? En hoe eenzaam is Napoleon uiteindelijk gestorven?

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Freek Van de Velde. Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. Lannoo Campus, 2024.

-
Afbeelding
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, uiteindelijk het verhaal van wie en waar wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te vergeten, over onszelf als individu? Er is bijna geen serieus verhaal over de mens te vertellen zonder op zijn minst de taal aan te raken — en natuurlijk al helemaal niet zonder taal te gebruiken. De bekende Leuvense taalkundige Freek Van de Velde vertelt dat grote verhaal van taal en mens in zijn boek Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving . Het is een boek dat sprankelt van liefde voor taal, op meerdere niveaus: liefde voor het onderwerp én plezier in het taalgebruik. Wonderlijk verlaagd strottenhoofd Liefde voor het onderwerp heeft Van de Velde zeker. Hij laat de grote lijnen van de taalwe...
Meer lezen

Jan Oegema, Keizersdrama. Lucebert opnieuw, 2024

-
Afbeelding
  Als ik eerlijk ben, kon ik de dreun in februari 2018 niet goed navoelen. Ik kende  Lucebertkenners, en ik kon zien hoe ontdaan ze waren door het nieuws dat de dichter tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland fascistische en antisemitische taal had uitgeslagen in brieven aan een Amsterdams meisje. Maar waarom ze zo ontdaan waren, dat kon ik toch niet goed navoelen. Jan Oegema was een van de ontdanen. Niet een die ik ken, maar iemand die duidelijk in diezelfde kring zat. Iemand voor wie Lucebert niet alleen een groots dichter was maar kennelijk ook iemand aan wie je grootse morele kwaliteiten moest toeschrijven, een ziener, ook in politicis.   Hij heeft nu van de dreun iets heel opmerkelijks gemaakt: een studie van Lucebert, zijn zoveelste studie van het oeuvre van de dichter, maar nu een met nieuwe ogen. De ogen die de antisemitische woorden ook hebben gezien. Oegema laat zien hoe precies die onthulling het voor hem mogelijk maakt om met name het late werk van de dich...
Meer lezen