las!

Wie laat het boek Sprakeloos nu ooit ergens zomaar achter voor iemand anders? Je kunt van de meeste boeken natuurlijk best afscheid nemen. Je hebt ze gelezen, ze waren mooi, je hebt er genoeglijke uurtjes mee beleefd en dan ga je weer verder. Maar degene die Sprakeloos (2009) van Tom Lanoye in de minibieb bij mij in de straat heeft gelegd, was niet wijs.

Er zijn weinig odes aan de Nederlandse taal geschreven als dit boek, zo sprankelend in iedere zin, zo genotvol in ieder woord, zo koesterend in elke lettergreep. Het is waarschijnlijk het mooiste boek dat er in de 21e eeuw in het Nederlands geschreven is, en als het zo voortmoddert, dan blijft dat misschien ook wel zo.
Uit de mond van de moederSprakeloos is een verhaal over taal: de taal van de moeder van Tom Lanoye, ooit een amateurtoneelspeelster, een spraakwaterval, een trotse slagersvrouw, een verdrietige moeder om een te jong gestorven zoon, iemand die voor bijna alles woorden kon vinden en dat ook bijna altijd deed. En later, aa…

Over François Villon is weinig bekend, maar wát we over hem weten, maakt hem een perfect onderwerp voor een biografie: hij werd in Parijs geboren in het jaar dat Jeanne d'Arc op de brandstapel stierf, zijn arme moeder (wat er met zijn vader gebeurde weten we niet) vertrouwde hem als jonge knaap toe aan een weldoener, die hem in het Quartier latin liet studeren zodat hij klerk kon worden. Maar klerk werd hij niet, maar dichter en crimineel. Nadat hij voor de laatste keer op 31-jarige leeftijd ternauwernood aan de dood door ophanging gestorven was, verdween hij uit Parijs, en tegelijkertijd geheel en al uit de geschiedenis.

Dat is een mooi verhaal, maar ik heb de indruk dat we alles wat we weten – buiten zijn, zeker voor een middeleeuwer zeer persoonlijke gedichten – past waarschijnlijk op 2 A4-tjes. Sophie Cassagnes-Brouquet vult het op met reconstructies over de milieus waarin hij verkeerde – de arme buurten aan de rechteroever als kind, het studentenmilieu aan de linkeroever als …

Op internet zijn allerlei juichende recensies van de nieuwe roman van Maxim Februari te vinden. Wat ben ik jaloers op die recensenten. Ik ben een groot bewonderaar van Februari's columns en ook zijn vorige roman, De literaire kring, heb ik met plezier gelezen. Je kon overal lezen dat dit een ideeënroman was, en tegelijkertijd een satire, en ook een menselijk verhaal.

Ik had me dus echt op Klont verheugd, het meegenomen voor het kerstreces. Maar ik kon er niet goed doorkomen, het heeft me echt grote inspanning gevraagd om mijn gedachten erbij te houden.

Ik had de hele tijd het idee: dit is helemaal niet waar het om gaat. Het soort problemen waarom de plot gebouwd zijn, lijken me nauwelijks reëel. Een van de hoofdpersonen houdt allerlei populaire lezingen waarin hij aankondigt dat de data de macht gaan overnemen, dat we het leven zelf niet meer zien maar de afbeelding van dat leven in cijfertjes die we in onze computers hebben gestopt. Gaandeweg wordt die figuur ontmaskerd als een c…

Sommige gebieden van de wetenschap zijn zo enorm in beweging dat je je kunt afvragen of het zin heeft om eind 2017 een boek uit 2015 te lezen. Is het onderzoek inmiddels niet al weer voortgesneld? Maar The Vital Question had allerlei prachtige recensies – van Bill Gates tot en met Rosanne Hertzberger – en gaat bovendien over een gebied waar ik weinig van weet – de celbiologie, de biochemie, hoe noem je dat –, terwijl het me natuurlijk, omdat ik mens ben wél interesseert.

Het boek laat zien wat we nu weten over de vraag wat leven precies is – hoe het op de bodem van de oceaan onder heel specifieke omstandigheden kan zijn ontstaan in zijn allerprimitiefste vorm van bacterieën en archaea, en hoe er uiteindelijk, mogelijk door een bizare gebeurtenis eukarioten zijn ontstaan toen een bacterie zich in een archaeon nestelde.

En hoe we het leven eigenlijk niet goed begrijpen als we blijven focussen op DNA en ons niet meer richten op het belang van energiebehoud: een wonder van het leven is da…