Leïla Slimani. Le pays des autres. Gallimard, 2020.

 

Mathilde leeft in andermans land: ze is geboren in de Elzas, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft ze een Marokkaanse man ontmoet, een soldaat die haar eigen land bevrijd heeft, en die ze is gevolgd naar zijn land. Die man, Amine, zou dus eigenlijk wél in zijn eigen land moeten zijn, maar dat gevoel krijg je nooit, in Le pays des autres. 

Op een bepaalde manier leeft Amine namelijk eigenlijk in Amerika. Hij heeft het enigszins wonderlijke idee gekregen dat wat hem op Marokkaanse bodem moet lukken wat de landbouwpioniers aan de andere kant van de Atlantische Oceaan is gelukt: een groot, bloeiend landbouwbedrijf opzetten. 

En ook de dochter van Mathilde en Amine, Aïcha, is dan misschien geboren in Marokko, maar zij is er ook niet echt thuis. Ze dompelt zich bijvoorbeeld onder in een katholicisme dat ook niet echt bij haar omgeving past.

Ieder koloniaal verhaal is het verhaal van de vreemdeling, van de ander, maar in Le pays des autres krijgt dat verhaal allerlei lagen van complexiteit. Mathilde is niet zomaar een koloniaal, het is min of meer toevallig dat ze als Française in een door Frankrijk bezet land is komen wonen. Amine is niet zomaar een 'inlander', maar iemand met behoorlijk westerse dromen, al mag hij ook soms graag terugvallen in een soort nostalgie naar het 'echte Marokko' dat je doorgaans alleen bij migranten aantreft.

Tegelijkertijd: waar de eerdere boeken van Slimani vol spanning staan, vond ik dit vooral wel aangenaam om te lezen, zonder nu te kunnen zeggen dat ik dit voor altijd ga onthouden. Het boek is bedoeld als het eerste deel van een trilogie over de geschiedenis van een familie. Het voelt ook echt zo als een deel van een boek dat vooral groots is, en een beetje nostalgisch. Zo'n boek dat je makkelijk tot een serie kunt maken met mooie beelden en dat nu eens echt inzicht geeft in hoe het allemaal was. Net iets te groots om echt aangrijpend te zijn.