Anne Applebaum. Autocracy, Inc. The Dictators Who Want To Run the World. Penguin, 2024.

-

 


Er is, zegt de Amerikaanse journaliste Anne Applebaum, iets gevaarlijks aan het gebeuren. Dictators van over de hele wereld, of ze nu uit Rusland komen, uit China, uit Iran of uit Venezuela, steunen elkaar. Ideologisch gezien hebben ze weinig of niks met elkaar te maken, maar ideologie interesseert hen misschien ook helemaal niet zoveel. Maar ze willen, ieder in hun eigen hoekje van de wereld, aan de macht krijgen, en dus helpen ze elkaar. Met wapens, bijvoorbeeld, of met trollenlegers.

Samen zetten ze zo langzamerhand een alternatieve wereldorde op, met hun eigen internationale organisaties, hun eigen 'internationale gemeenschap', los van de bestaande orde. Of daar misschien ook weer niet helemaal los van, doordat ze met een propaganda-oorlog langzaam maar zeker doordringen in onze wereld, ervoor zorgen dat er in democratischer landen gaandeweg leiders gekozen worden die hen genegen zijn.

Applebaum is een sterjournalist en iemand die haar geschiedenis kent: vooral in Rusland en Oost-Europa, maar blijkens een boek als Autocracy, Inc. weet ze ook in andere autocratieën haar weg. Het beeld dat ze schetst is zorgelijk: worden we inderdaad gaandeweg steeds meer overgenomen door kleptocraten? 

Wat onderbelicht blijft wat mij betreft het Inc. gedeelte van de titel. Ze besteedt er wel wat aandacht aan, maar voor een groot deel is de aandacht toch vooral gevestigd op de nieuwe manieren van handelen van de oude machten – de natiestaten die al dan niet in handen zijn gevallen van een sterke leider. Dat er tegelijkertijd op het wereldtoneel steeds meer sterke mannen verschijnen die helemaal geen staat nodig lijken te hebben – Elon Musk is momenteel natuurlijk hét voorbeeld – blijft wat mij betreft onderbelicht, en al helemaal de manier waarop deze verschillende machten op elkaar inwerken.

Maar misschien is daar nog te weinig over bekend, en hebben we er eerst meer gedegen journalistiek graafwerk voor nodig – van auteurs als Anne Applebaum.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Het eerste kwart: Lize Spit, Het smelt

-
Afbeelding
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat de oervorm van de fictie het spel is, het kinderspel: "Jij was de vader en ik de moeder." Je bedenkt iets, en je bedenkt samen iets. In die oervorm is er nog geen onderscheid tussen spreker en luisteraar, je bouwt samen aan dat presens historicum. Het kinderspel is het structurerende element van Lize Spits roman Het smelt. Het gaat daarbij om gruwelijke spelen – maar niemand heeft gezegd dat kinderspel alleen maar gezellig samen een huisje bouwen van Lego is. De titel verwijst naar een raadsel dat Eva, de vertelster in het verhaal, aan andere meisjes opgeeft. De bedoeling van het raadsel is dat die meisjes het niet raden en dat ze daarvoor dan gestraft worden, bijvorbeeld doordat ze hun kleren uitdoen. Het is een raadsel waarbij een geheimzinnige situatie wordt geschetst en de deelnemers door ja/nee -vragen te stellen moeten reconstrueren wat er nu precies gebeurd is. Zoals Eva aan het einde iedereen in haar geboortedorp straft door h...
Meer lezen

Freek Van de Velde. Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. Lannoo Campus, 2024.

-
Afbeelding
Er is geen groter verhaal te vertellen dan dat van de menselijke taal, uiteindelijk het verhaal van wie en waar wij mensen zijn. Hoe heeft dat wonderlijke taalvermogen, dat vrijwel iedereen bezit op enkele ongelukkigen na, zich in de mens kunnen ontwikkelen? Wat kunnen we uit de taal leren over de oergeschiedenis van de mensheid, over de huidige samenleving en, niet te vergeten, over onszelf als individu? Er is bijna geen serieus verhaal over de mens te vertellen zonder op zijn minst de taal aan te raken — en natuurlijk al helemaal niet zonder taal te gebruiken. De bekende Leuvense taalkundige Freek Van de Velde vertelt dat grote verhaal van taal en mens in zijn boek Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving . Het is een boek dat sprankelt van liefde voor taal, op meerdere niveaus: liefde voor het onderwerp én plezier in het taalgebruik. Wonderlijk verlaagd strottenhoofd Liefde voor het onderwerp heeft Van de Velde zeker. Hij laat de grote lijnen van de taalwe...
Meer lezen

Jan Oegema, Keizersdrama. Lucebert opnieuw, 2024

-
Afbeelding
  Als ik eerlijk ben, kon ik de dreun in februari 2018 niet goed navoelen. Ik kende  Lucebertkenners, en ik kon zien hoe ontdaan ze waren door het nieuws dat de dichter tijdens de Tweede Wereldoorlog in Duitsland fascistische en antisemitische taal had uitgeslagen in brieven aan een Amsterdams meisje. Maar waarom ze zo ontdaan waren, dat kon ik toch niet goed navoelen. Jan Oegema was een van de ontdanen. Niet een die ik ken, maar iemand die duidelijk in diezelfde kring zat. Iemand voor wie Lucebert niet alleen een groots dichter was maar kennelijk ook iemand aan wie je grootse morele kwaliteiten moest toeschrijven, een ziener, ook in politicis.   Hij heeft nu van de dreun iets heel opmerkelijks gemaakt: een studie van Lucebert, zijn zoveelste studie van het oeuvre van de dichter, maar nu een met nieuwe ogen. De ogen die de antisemitische woorden ook hebben gezien. Oegema laat zien hoe precies die onthulling het voor hem mogelijk maakt om met name het late werk van de dich...
Meer lezen