Djaili Amadou Amal. Les impatientes. Emmanuelle Collas, 2020

 Geduld is de grootste deugd – dat is wat de vrouwen in de traditionele samenleving van Kameroen wordt voorgehouden. Als je moet trouwen met een man die je helemaal niet wilt, als die man je mishandelt, als de andere vrouwen van die man – want polygamie hoort bij de tradities – tegen je konkelen, wees dan geduldig. Kom niet in opstand, verhef je stem niet, laat geen emoties zien. Maak je nog mooier voor je man, en wacht af tot het beter wordt.

Les impatientes van Djaili Amadou Amal bestaat uit drie samenhangende verhalen van vrouwen. Ramla, die niet mag trouwen met de jongeman op wie ze verliefd is, maar in plaats daarvan wordt uitgehuwelijkt aan een veel oudere rijke man die al getrouwd is; Hindou, haar halfzus, die moet trouwen met een neef die al zijn frustraties op haar botviert; en Safira, de veel oudere 'mede-echtgenote' van Safira. 

Alle drie kunnen ze het geduld niet opbrengen, alle drie kunnen ze tegelijkertijd niet in opstand komen, de banden van de traditionele samenleving knellen te zeer. Als je het idee hebt dat iedereen vasthoudt aan de tradities, wat doe je dan? Pas aan het eind en min of meer bij toeval, komt Safira erachter dat Ramla, die ze jarenlang intens heeft gehaat en gedwarsboomd omdat ze dacht dat ze haar man was komen afpakken, zelf ook nooit met die man had willen trouwen, dat ze hem verafschuwt – een gesprek hadden de twee er nooit over gevoerd.

Een van de sterke punten van Les impatientes is dat het sowieso nooit een oordeel velt. Er wordt alleen getoond wat er met de vrouwen gebeurt, en wat dat met hen doet. Hindou verliest gaandeweg haar verstand, Safira verliest in zekere zin haar moraliteit – alles om in het gevlei te blijven bij een man met wie ze eigenlijk niet veel heeft. Alleen Ramla, zo leren we op het eind, ontsnapt – al is het volkomen onduidelijk of die ontsnapping haar uiteindelijk gaat helpen. Want waar moet je naartoe?

Iedereen is slachtoffer in deze samenleving. De mannen zitten ook vast in die tradities. Op liefde hoeven ze niet te rekenen als alles altijd berekening is. De man van Hindou wordt door zijn eigen vader vernederd – wat natuurlijk niet rechtvaardigt dat hij haar slaat, bedriegt, dat hij drinkt en drugs gebruikt, maar wel laat zien hoe ongelukkig ook hij is. Tegelijkertijd is hij wel de absolute baas: als Hindou er niet tegen kan, als we wil vluchten, ergens anders een nieuw leven opbouwen is uiteindelijk het enige dat iedereen tegen haar zegt dat ze maar geduldig moet zijn.

Ondertussen mogen de mannen die patriarch geworden zijn uiteindelijk doen wat ze willen. Daarbij kunnen ze zich ten allen tijde op de islam beroepen: want wat Allah wil, dat bepalen die mannen uiteindelijk zelf ook. Het maakt daarbij zelfs niet uit wat de Koran wel of niet daadwerkelijk zegt. Als haar vader aan Hindou zegt dat ze tóch niet met haar geliefde mag trouwen, omdat de oudere broer van de vader ineens een veel rijkere partij heeft gevonden, huilt de moeder, huilt de dochter, en is ook de vader geëmotioneerd, maar kan hij alleen maar zeggen:

Patience, munyal! On ne peut aller contre la volonté de Dieu.

Wat de mannen willen wordt daarmee automatisch wat God wil. En daar kun je alleen maar mee proberen te leren leven.