las!

Er zijn mensen die niet van de gedichten van Ilja Pfeijffer houden — mensen die zich niet laten afleiden door zijn tv-optredens en zijn polemieken, maar die toch zijn gedichten teveel van het goede vinden. Ik begrijp die mensen wel, maar ze hebben ongelijk. Dat bewijst deze bundel, die je alleen kunt begrijpen als je hem in een keer doorleest — als ik voldoende romantisch zou zijn, zou ik zeggen: 's nachts, met een fles drank bij de hand. Maar volgens mij zijn die extra's niet nodig, ook op een warme dag in de Leidse hortus botanicus werkt het prima. Je moet je wel willen laten meeslepen door duistere hoofdletterloze regels als: en weer mist november met negen warmgesluierde haremarmen in slierten zachtvochtige sitarmuziek te huilen op blootgevreeëen pasjabuik verkussend maar hij laat zich omlippen en bearmen als een landerij onder loom likkend zonlicht het is een boek waarin geen fatsoenlijke vrouw voor wil komen Bovendien blijkt de dichter (verderop in ditzelfde gedicht) nota

Net als de vorige drie boeken die ik gelezen heb, gaat ook Amerika weer over een Europeaan in de Verenigde Staten. Althans, daar lijkt het op. In werkelijkheid komt er geloof ik geen enkel met name genoemd persoon in het boek voor die geen Europeaan is (alleen van de zangeres Brunelda weet ik het niet zeker). Het gaat dus meer over Europa, en een ander lijkt zich enkel in Amerika af te spelen om er zeker van te zijn dat Karl Rossmann niet zomaar naar huis kan terugkeren. Het boek is nogal fragmentarisch en dat maakt het moeilijk om te lezen. Het verhaal leidt niet ergens naar toe, het is door Kafka nooit voltooid, en het vereiste wat wilskracht om door te zetten. Toch zal ik dit boek niet snel vergeten. Een beetje bladeren op het internet leert dat ik weinig over het boek zou kunnen weten zeggen dat iemand anders niet al eerder gezegd heeft. Zo deed de sfeer me af en toe onweerstaanbaar denken aan Modern Times van Chaplin denken: dezelfde confrontatie van het individu met het fraai g

Artikelen van Garton Ash over de oorlog in Irak en over de verhouding tussen Amerika en Europa in de New York Review of Book heb ik met veel plezier gelezen -- maar ik kan niet anders zeggen dan dat dit boek me tegengevallen is. Amerika en Europa verschillen cultureel helemaal niet zoveel van elkaar, dat lijkt de boodschap van dit boek te zijn, het ligt allemaal veel genuanceerder. En trouwens, als ze wel van elkaar verschillen, vullen ze elkaar aan. Frankrijk en Engeland verschillen trouwens ook niet zoveel van elkaar. Het ligt allemaal een stuk genuanceerder, begrijpt u. In het tweede deel ontheelt Garton Ash een toekomstvisie, en dat is een heel degelijke, sociaal-democratische. We moeten proberen elkaar te begrijpen, we moeten proberen de landen die zuchten onder een dictatuur heel voorzichtig (zonder militair ingrijpen) de vrijheid te brengen, we moeten wat doen aan de armoede in de wereld, en dan vooral in het Arabische deel ervan. Heel redelijk allemaal, maar het verrast nooit