las!

Margaret Atwood. The Blind Assassin . London: Virago, 2004 (2000). Voor de grap gebruik ik weleens de volgende definitie van een 'vrouwenboek': een boek waarin het belangrijk is dat de hoofdpersoon een zus heeft. Relaties zijn belangrijk in zulke boeken, en familierelaties en relaties tussen vrouwen al helemaal. Het is een beetje een flauw grapje aan de ene kant, maar aan de andere kant passen een heleboel vrouwenboeken erin. The Blind Assassin past in deze definitie, en is het ook door een vrouw geschreven, maar is het op andere manieren toch ook weer niet een echt vrouwenboek — ik bedoel natuurlijk eigenlijk vooral het soort boek dat door een kook- en leesclubje gelezen wordt en daarna besproken voor de gezelligheid. Je kunt je bijvoorbeeld met de hoofdpersoon niet gemakkelijk identificeren, die is daarvoor te openhartig over al haar onaangenaamheden. Bovendien is de structuur van het verhaal nogal ingewikkeld. Er is in dit boek The Blind Assassin een groot deel van de teks

{P} W.F. Hermans. De donkere kamer van Damokles . Amsterdam: G.A. van Oorschot, 1996 (1958). Het is denk ik twintig jaar geleden dat ik dit boek voor het eerst las. De herinnering die ik aan die eerste keer had was heel vaag, en heeft ook maar weinig te maken met hoe ik het nu lees. Bijvoorbeeld zat Henri Osewoudt, de hoofdpersoon, in mijn herinnering eigenlijk de hele tijd binnen in bedompte kamers ergens in een stad (Amsterdam of zo), maar nu viel me juist op hoeveel er heen en weer wordt gereisd in dit boek: van Leiden naar Haarlem en Amsterdam en Amersfoort en Den Haag en Voorburg en aan het eind zelfs ook nog tot aan Breda en zelfs Engeland (al hoor je daar niet veel over). Met de tram, met de trein, met de auto en heel klein stukje met de fiets (door Amersfoort). Bovendien zijn dat plaatsen die ik twintig jaar geleden nauwelijks kende, en nu allemaal wel. Alleen in Voorschoten, waar de sigarenwinkel van Osewoudt zich werkelijk lijkt te bevinden, ben ik nog nooit geweest. Het boe