las!

Een jonge Ier zal na de onafhankelijkheid van Ierland een jaar als 'weerkundige' doorbrengen op een klein eiland in het Zuidpoolgebied. De enige andere levende ziel die hij er aantreft op de dag dat hij aankomt is een enigszins gestoorde vuurtorenwachter. De Ier gaat gezellig in zijn hut bij het strand zitten, maar 's nachts wordt hij belaagd door mansgrote kikkerachtige monsters die hem willen vermorzelen. Hij kan niet overleven dan wanneer hij intrekt in de vuurtoren, waar hij erachter komt dat de vuurtorenwachter met een vrouwtjesreuzenkikker naar bed gaat. Die vuurtorenwachter is trouwens een Oostenrijker die luistert naar de naam Battís Caffó. Toch wordt ook de vuurtoren steeds meer belaagd door duizenden van die reuzenkikkers. Nooit gedacht dat ik ooit een boek met een dergelijk verhaal zou lezen – ik die altijd te pas en te onpas verkondig dat ik niet van sprookjes houd. Maar dit heb ik in anderhalve avond verslonden: wat een wonderlijke schrijver van wie je a...

Ik was een tijdje lid van de Poëzieclub , en daarna was ik een tijdje (een jaar? twee jaar?) geen lid meer, waarschijnlijk omdat ik vergeten was de contributie te betalen. Nu ben ik weer lid geworden, en kreeg de eerste clubkeuze toegestuurd: deze bundel. Het is wel een aardig idee, zo'n club, met van die boeken die ze je ongevraagd toesturen. Uit mezelf zou ik Bodemdaling nooit gekocht hebben. Ik zou de bundel in de winkel in mijn hand genomen hebben, het eerste gedicht gelezen hebben, en hem daarna weer gedachteloos hebben teruggelegd om op zoek te gaan naar iets ander. (Hieronder staan de laatste regels uit een gedicht over oude ansichtkaarten, het hele gedicht is te vinden op Van der Hoeks eigen website Achterop karig beschreven. Groeten van … Gefeliciteerd. Via deze kernachtige communicatie vulde zich het beeld van ons land. Een land van zachte grijstinten en ordelijke lijnen. Een dichter die in zijn allerleerste gedicht de woorden 'kernachtige communicatie' gebruikt,...

De samenlevingen van de Paaseilanden, van de Vikingen op Noorwegen en van de Maya's: allemaal zijn ze op een bepaald moment ten onder gegaan. Waarom? Volgens de Amerikaanse hoogleraar Aardrijkskunde Jared Diamond ligt er telkens min of meer hetzelfde pakket oorzaken aan te grondslag, zij het dat de relatieve bijdrage van ieder ingrediënt van keer tot keer kan verschillen: de mensen putten hun natuurlijke bronnen uit, bijvoorbeeld omdat ze dat gewend raken in relatieve gunstige tijden; er ontstaat een grotere of kleinere schommeling in het klimaat; er is onderlinge onenigheid of oorlog met buren; handels- of andere partners vallen weg. Diamonds boek bestaat allereerst uit een reeks ilustraties van deze 'theorie' uit het verleden; het is natuurlijk maar de vraag in hoeverre dit echt een theorie is, omdat het moeilijk is om te bedenken wat voor factoren er nog meer een rol zouden kunnen spelen, als we er even vanuit gaan dat het onwaarschijnlijk is dat samenlevingen zomaar uit...

Een man is ooit veelbelovend geweest en zelfs in Barcelona gaan wonen om daar een boek te schrijven 'zoals dat nog nooit in Nederland verschenen is'. Tot zijn schrik merkt hij elke jaren later dat een vriendin van hem (Emma, dus) veel beroemder wordt, met een boek over haar bezoek aan Barcelona, waarbij het haar ook nog eens niet eens echt om hem te doen bleek. Eten met Emma kocht ik als een pocket op een station omdat ik snel (snel! snel!) iets te lezen nodig had. Ik werd al snel meegesleurd door de aanstekelijke schrijfstijl: Voordat Emma Carvalho in mijn leven verscheen had ik het nooit zo op zogenaamde femmes fatales . Ik hield het liever bij iets gewoners. Iets gewoners liep ook niet zo gemakkelijk weg, redeneerde ik. In elk geval hoefde je niet voortdurend om je heen te kijken of er al weer een volgende kaper aan de horizon was opgedoken. Een kaper die de femme fatale van je af zou pakken — waarna deze voorgoed achter diezelfde horizon zou verdwijnen. Ik moet er wel bijz...

In 1948 kwam Bertolt Brecht uit Amerika terug naar Duitsland -- of beter gezegd, naar de DDR. De autoriteiten waren blij met hem, maar tegelijkertijd vertrouwden ze die anarchist die zo lang in Hollywood had gewoond, niet helemaal. Een jonge actrice, die ook nog chantabel was omdat haar man en haar vader nazi's waren, krijgt de opdracht het met de dichter aan te leggen om hem zo te bespioneren. Volgens de achterflap is dit boek een 'méditation sur la vérité de l'art aux prises avec les mensonges politiques'. Dat suggereert dat het gaat over Brecht, maar eigenlijk is hij in dit boek niet meer dan een decorstuk die af en toe iets al dan niet dichterlijks zegt of zich aan het lichaam van het meisje vergrijpt. Maar zij is belangrijker, Maria, net als de Stasi-agent, Hans, die haar belangrijkste contact is. En het verhaal gaat volgens mij helemal niet over de waarheid van de kunst en/of de leugens van de politiek, maar over het volkomen onvermogen van mensen om elkaar t...

Een boek schrijven dat De encyclopedie van de grote woorden heet, en dat drieënzestig gedichten bevat over zo'n beetje alle grote woorden die er zijn: dat zou de ambitie van een personage in een van Mark Boogs romans kunnen zijn. Maar de dichter heeft het zelf verwezenlijkt. Het is heel moeilijk om zo'n bundel onbevangen te lezen. Een gedicht waar in kleinkapitalen Liefde bovenstaat, of Kwaad, het , of Poëzie ! Ik probeerde af en toe net te doen alsof die titels er niet stonden, en dat hielp dan wel een tijdje, maar al snel werd mijn aandacht toch weer door die grote woorden afgeleid. Daar komt nog bij dat ook vormelijk de gedichten er de aandacht op vestigen dat ze gemaakt zijn. Bijna ieder gedicht heeft wel een duidelijk geconstrueerde strofenbouw (sommige bestaan bijvoorbeeld uit vier keer drie regels, anderen uit twee kwatrijnen en twee terzinen; er wordt overigens nergens echt gerijmd). Het draagt allemaal wel erg bij aan het gevoel een virtuoos vertoon van kunnen te zie...

Martin Bril was een tijdje de 'opvolger van Simon Carmiggelt en Ischa Meijer' als Amsterdamse stadscolumnist van Het Parool . Ik heb geen idee of hij inmiddels alweer door iemand anders is opgevolgd. In dit boekje zijn stukjes verzameld over de broodjeszaak die om de hoek zat bij zijn kantoor, en de twee broers die de broodjeszaak dreven. Het zijn stukjes die echt in de traditie van vooral Carmiggelt staan, over Amsterdammers als toffe gosers die heus wel wat gezien hebben van de wereld maar toch ook gewoon zijn gebleven (al zegt de flaptekst: "Dat laatste is in de freakshow die Amsterdam is toch wel heel bijzonder"). Er is nog een manier waarop Bril in die traditie staat: het plezier van het schrijven. De zinnen en de alinea's zijn soms nogal kort, maar je merkt dat de auteur het fijn vindt om te kijken, en om zijn bevindingen te noteren: Een van de meest gefotografeerde en gefilmde vuilnisbelten ligt op de hoek van de Kerkstraat en de Leidsestraat recht tegenove...