las!

Waarom zou een mens in deze wereld katholiek willen zijn? Ik hoor zelf niet tot de heilige moederkerk, maar heb wel ooit op een katholieke school gezeten, ben op een katholieke universiteit gepromoveerd en twee weken geleden in een katholieke kerk getrouwd. Of ik gerekend moet worden tot de intelligent people op wie Alban McCoy, kapelaan van de universiteit van Cambridge zich richt, valt nog te bezien, maar in ieder geval vond ik dit een prettig gidsje. In drie hoofdstukken legt hij uit wat het katholieke geloof in grote lijnen inhoudt: veelgestelde vragen, de tien geboden en de zeven hoofdzonden. De kern van het katholicisme wordt volgens McCoy gevormd door drie soorten relaties van de mens: tot God, tot het eigen lichaam en tot andere mensen. De nadruk ligt in deze gids op het laatste. Hij wijst er bijvoorbeeld op dat behalve de eerste drie alle tien geboden gaan over relaties tot de medemens, om te beginnen met de oudste en onerbrekelijkste relatie: die met je vader en je moeder...

Evandra heeft altijd veel van haar man gehouden en als hij onverwacht overlijdt, weet ze in eerste instantie niet veel meer te doen dan iedere dag naar zijn graf te trekken. Ze kletst daar tegen haar man, maar vindt er ook wat vriendinnen: andere weduwen. Het enige probleem is dat ze niet weet wat ze moet doen als het regent. Haar beste vriendin raadt haar aan op Facebook te gaan. Dat is niet makkelijk: Evandra moet daarvoor eerst leren hoe een computer werkt. Uiteindelijk lukt het haar dan toch, en ze raakt uiteindelijk zelfs verslaafd. Zo verslaafd dat ze er uiteindelijk zelfs onder begint te lijden dat het soms niet regent. Zodat ze van haar geweten naar de begraafplaats moet en dus niet op Facebook kan. Daarom besluit een (irl) bewonderaar om een rekenmachine te bouwen die ervoor zorgt dat het rondom haar huis altijd regent. Ik heb Facebook in the rain gelezen in het lader van een nieuw leesproject dat ik op me genomen heb: in de komende vijf jaar wil ik in totaal 100 Italiaa...

Hoe lang is het geleden dat ik Vallende ouders las? Ik was denk ik nog nét iets te jong toen het boek verscheen, maar het moet een aantal jaar later zijn geweest, nog steeds wel in de jaren tachtig, waarschijnlijk toen ik zelf net (Nederlands) studeerde (in Leiden). Nu ik het teruglees, valt me op hoe recent veel van de gebeurtenissen waren die Van der Heijden beschreef: als ik het goed zie, spelen sommige van de gebeurtenissen zich af in 1979. Voor mij als jonge lezer was dat een eeuwigheid geleden en waren Van der Heijden en zijn protagonist Albert Egberts oude mannen. Boeken teruglezen uit die tijd is onder andere: zien hoe je als lezer zelf veranderd bent. Aan de ene kant lees ik denk ik echt beter. Ik verbeeld me dat ik beter het overzicht bewaar bij al het heen en weer springen tussen verschillende perioden. Ik ben ook kritischer, bijvoorbeeld op de uiteengezette 'filosofie' van het 'leven in de breedte'. Je kunt je leven misschien niet langer maken, denkt Egb...

Wie was Hitler? Volgens Andrew Wilson moet we onderscheid maken tussen de jonge Hitler en de oudere Hitler. De eerste twintig, dertig jaar van zijn leven was Adolf Hitler vooral een niksnut, die nooit echt werkte, nergens echt talent voor had en nooit iets zou bereiken. In de tweede helft van zijn leven veranderde hij in een maniak, een man die bij het minste of geringste als een waanzinnige begon te brullen. In dit boek zet de Engelse schrijver Wilson nu eens op een rijtje wat we weten over de vreselijke ramp die de mensheid overkomen is. Zijn visie is gezond en genadeloos: je moet zelf wel helemaal gestoord zijn om deze idioot ooit als je held te kiezen. Toch blijven er, bij zo'n betrekkelijk kort boekje, toch altijd vragen. Waar kwam nu precies dat rabiate antisemitisme vandaan? Er lijken in de biografie van Hitler weinig aanleidingen zijn geweest voor jodenhaat en in zijn jeugd zijn er ook weinig zaken die er op wijzen. Maar in Mein Kampf kondigt hij ineens aan wat voor ve...

Wie Nederland aan het begin van de 21ste eeuw wil begrijpen, moet natuurlijk Pim Fortuyn begrijpen. Er zijn dan ook de afgelopen tien jaar verschillende boeken over de man geschreven, maar nu is de journalist Leonard Ornstein kennelijk begonnen is aan een biografie. Onlangs verscheen het eerste deel, over de jonge jaren van Fortuyn, tot zijn 24ste. Volgens mij slaat Ornstein de plank mis. Uit dit eerste deel blijkt vooral hoe oninteressant Fortuyn als individu eigenlijk was. Een slimme jongen, maar weinig bijzonder: opgegroeid in een katholiek gezin, en dan in de late jaren zestig en vroege jaren zeventig ineens heel links en betrokken bij de studentenvereniging. Niet iemand met heel aparte eigen ideeën en iemand die bovendien zelf later ook al heeft teruggekeken op die jeugd, in het (belabberd geschreven) Babyboomers . Ornstein corrigeert weliswaar wat foutjes die Fortuyn, meestal in eigen voordeel, maakte, maar wat heb je daar precies aan? Ok, hij wilde dus wel lid van de CPN ...

Nederlanders! Als we niet uitkijken, verdwijnt een van onze grootste twintigste-eeuwse schrijvers heel snel uit ons blikveld. Ik heb het allemaal niet uitgezocht, maar ik geloof dat hij nu al van de voormalige grote drie degene is die zijn populariteit het snelst verliest; wiens werk het moeilijkst te verkrijgen is (misschien juist omdat het jarenlang zo geëxploiteerd is, ik weet niet hoeveel versies van zijn verzameld werk er wel niet zijn); en die gaandeweg minder gelezen wordt dan Willem Frederik Hermans en Harry Mulisch. Ik denk dat het tijd wordt om een nieuwe Reve te ontdekken, andere dimensies van deze toch wel heel grote schrijver. De vierde man is om de een of andere reden een van de weinige boeken die er van Reve te krijgen is in de elektronische boekwinkel van Apple. Ik heb het dus op de iPad gelezen en het lijkt me meteen ook heel geschikt voor zo'n nieuw Reve-beeld. Reve schreef het boek in 1981 als boekenweekgeschenk, al is het als zodanig nooit verschenen vanwe...

1. Ik heb Wittgensteins Tractatus al twintig jaar in de kast staan, in een uitgave van Athenaeum-Polak&Van Gennep; een parallelle uitgave van het Duitse origineel en de vertaling van Willem Frederik Hermans. Ik kende zoals iedere beschaafde burger natuurlijk een aantal citaten ('Die Welt ist alles was der Fall ist', 'De grenzen van de taal zijn de grenzen van mijn wereld') en ik wist dat de manier waarop politici die laatste gebruiken volkomen misplaatst is (zij denken dat je het kunt gebruiken om het leren van vreemde talen aan te prijzen omdat dit je blik verruimt, terwijl Wittgenstein het bedoelde om uit te drukken dat er voor mij niets kan bestaan wat ik niet - in taal - kan denken, maar dat dit eerder gaat om een soort logische gedachtetaal dan om Oostenrijks Duits of Frans). 2. Maar ik heb me pas nu niet laten afschrikken om het eens helemaal te lezen nu ik de tekst op mijn telefoon kon downloaden. De Tractatus is ideaal om te lezen op de telefoon omdat...

Dat de christelijke boekwinkel zijn eigen boekenweekgeschenk heeft, dat wist ik eerlijk gezegd niet. Ik kom, waarschijnlijk tot mijn nadeel, zelden in christelijke boekwinkels en in een boekenweek is dat kennelijk nog nooit gebeurd. Maar gelukkig heb ik het geschenk dit jaar niet hoeven missen, omdat ik de auteur ken, Rien van den Berg, journalist en dichter en iemand met wie ik een boek over dialecten schrijf. En nu dus ook schrijver van een detectiveverhaal dat 23.000 keer over de toonbank gegaan is. Het is altijd moeilijk om iets te schrijven over een boek van iemand die ik ken. Soms sla ik dat dan ook weleens over, zo'n beetje de enige boeken die ik hier niet bespreek zijn van kennissen. Behalve dat ik weinig christelijke boeken lees, lees ik eigenlijk ook nooit detectives. Maar gelukkig heeft Rien een onderhoudend verhaal geschreven dat hij ook nog op een overtuigende manier met zijn boodschap - zie de mens, de héle mens, zoals Jezus dat deed - heeft verknoopt. Er is een ...

  Vroeger waren schakers mythische personen, in ieder geval voor mij, de laatste prototypische genieën: mannen die enorm diep en ver konden denken en elkaar op die denkkracht alleen bestreden, waarna ze zich overgaven aan drank en tabak en vrouwen. Op een bepaald moment kwam daar ook nog de mythe van de gezusters Polgar bij, vooral de jongste, Judit, die door haar vader zo was opgevoed dat ze ook heel sterk was in het schaken. Misschien was Judit Polgar wel het begin van het einde van de mythe. Haar vader had immers willen laten zien dat iedereen met de juiste opvoeding grote hoogte kon bereiken: maar zo hoor je geen genieën te kweken. Bovendien was zij de voorbode, in ieder geval voor mij, als outsider, van een nieuwere, sportievere kant op het schaken, dat studeren betekende. En nu komt Jan Timman, schaakbord van mijn jeugd, de man die wereldkampioen zou worden en toen hij dat niet werd in ieder geval 'the best of the west' was, een man met lang haar, in Amsterdam, die nu ...

Het moet bijna wel ironie zijn die Bas Heijne ertoe heeft gedreven om uitgerekend De inzending tot inzet te maken van een eerste boekenclubdiscussie op Twitter. Dat boek gaat onder andere over de complexiteit van het publieke debat, over hoe ieder individu al moeite heeft om zelf een consistente mening over ingewikkelde vraagstukken te vormen, en hoe het mis kan gaan als al die halve meningen dan botsen in het publieke domein. Een lezer zal zelf weer complex reageren op zo'n complex debat - hoe moet hij daar dan over twitteren? De inzending (of eigenlijk las ik het Engelse origineel, The submission , een veel dubbelzinniger titel) gaat uit van de veronderstelling dat er in New York onmiddellijk na 11 september een wedstrijd zou zijn gehouden voor een gedenkplaats. Dat kunstenaars anoniem mochten deelnemen. En dat de wedstrijd gewonnen zou zijn door een moslim, met een ontwerp voor een tuin. Is het een belediging voor de nabestaanden dat uitgerekend een moslim wint of hoort ie...

Ik heb weleens ergens gelezen dat een klassieke roman juist daardoor klassiek heet omdat hij steeds weer op een andere manier gelezen kan worden. Het fijne van een literaire traditie is dan dat je als lezer dat genoegen kan smaken: hetzelfde werk soms ineens op een heel andere manier zien. Wat dat betreft hebben we in Nederland maar een beperkte literaire traditie. Voor wat de negentiende-bestaat die eigenlijk maar uit één man: Multatuli.De letterkundeprofessor Söteman zag een gecompliceerde, ingenieuze structuur als hij naar het oeuvre keek; de columnist Hugo Brandt Corstius zag in Multatuli de 'eerste columnist'. En nu komt de grillige schrijver Atte Jongstra laten zien dat Multatuli juist een grillige schrijver is, een 'kristalman' die de veelvormigheid van de werkelijkheid weerspiegelt in een af en toe volkomen ondoordringbaar oeuvre. Het mooie is: ik geloof ze alle drie en niet alleen omdat Söteman het vooral over Max Havelaar heeft, Brandt Corstius over de I...